Prawo spadkowe: czy można wydziedziczyć dzieci i wnuki?

Podjęcie decyzji o wydziedziczeniu dzieci czy wnuków nie jest łatwe. Czasami jednak nie mamy innego wyboru. Co zatem zrobić, aby nasz majątek po śmierci nie trafił do najbliższych? Wyjaśniamy.

Dziedziczenie spadku po zmarłym rodzicu – zasady

Dzieci są ustawowymi spadkobiercami swoich rodziców. W przypadku, gdy zmarły zostawił testament, dzieci dziedziczą zgodnie z jego postanowieniami. Jeśli nie ma testamentu, dziedziczenie odbywa się na podstawie przepisów z ustawy. Zgodnie z nią dzieci otrzymują równą część po zmarłym rodzicu.

Dziedziczenie spadku po zmarłym dziadku lub babci – zasady

Wnuki nie dziedziczą bezpośrednio po zmarłym dziadku lub babci. Majątek może jednak iść w ich ręce dopiero wtedy, gdy dziecko zmarło przed spadkodawcą. Wtedy jego dzieci (wnuki zmarłego) mogą dziedziczyć udział, który przypadałby ich zmarłemu rodzicowi.

Wydziedziczenie na mocy testamentu

Członkom rodziny, którzy zostali pominięci w oświadczeniu ostatniej woli, wciąż przysługuje prawo do części majątku. Mogą się oni ubiegać o tzw. zachowek. Jest to możliwe tylko wtedy,gdy nie nastąpiło ich wydziedziczenie. Co oznacza ten termin?

Wydziedziczenie to inaczej pozbawienie członka najbliższej rodziny prawa do zachowku, o który normalnie może się on ubiegać. To najskuteczniejszy sposób, aby danej osobie prawnie uniemożliwić roszczenia związane ze spadkiem. Wydziedziczyć można np. zstępnego, małżonka, wnuka i rodziców. Ważny jest jednak fakt, że zstępni wydziedziczonego dziecka (np. wnuki i prawnuki) są już uprawnione do zachowku.

Co trzeba zrobić, żeby kogoś wydziedziczyć?

Przed śmiercią należy napisać testament, który pozwoli zmienić sposób dziedziczenia ustawowego. Testament musi być sporządzony w formie pisemnej i spełniać określone wymogi prawne. W testamencie spadkodawca określa, jak ma być podzielony jego majątek. Osobę, która ma być wydziedziczona, należy dokładnie opisać, podając jej imię i nazwisko i numer PESEL. Trzeba też wskazać przyczynę wydziedziczenia, aby nie można było podważyć testamentu.

Kiedy można mówić o wydziedziczeniu?

Uniemożliwienie ubiegania się o prawo do zachowku następuje wyłącznie wtedy, gdy potencjalny spadkobierca:

• umyślnie popełnił przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu bądź wolności spadkodawcy alboosoby z jego najbliższego kręgu,
• obraził godność spadkodawcy albo jedną z najbliższych mu osób,
• z premedytacją nie wypełniał obowiązków rodzinnych wobec spadkodawcy,
• uporczywie zachowuje się w sposób sprzeczny z normami współżycia społecznego wbrew woli spadkodawcy.

Kiedy nie można wydziedziczyć?

Przepisy przewidują też pewne nietypowe sytuacje, kiedy to członka rodziny nie można wydziedziczyć. Jeśli spadkodawca przebaczy spadkobiercy, to nie jest możliwe jego wydziedziczenie, nawet jeśli zostało to zapisane w testamencie. Mówi o tym artykuł 1010 Kodeksu cywilnego.