Najważniejszy dzień dla katolików. Co dzieje się w Wielką Sobotę?

W Wielką Sobotę Kościół katolicki trwa przy Grobie Pańskim, rozważając mękę i śmierć Jezusa. W przeszłości przed Liturgią Wigilii Paschalnej niszczono ołtarz i budowano nowy. Obecnie ołtarz zostaje jedynie obnażony, a kościoły są sprzątane.

Wielka Sobota posiada tylko teksty Liturgii Godzin (brewiarz), nie ma formularza mszy świętem, a Liturgia Wigilii Paschalnej należy już do Niedzieli Zmartwychwstania. Według Żydów po zachodzie słońca w sobotę rozpoczyna się niedziela.

Liturgia Wigilii Paschalnej w Wielką Sobotę

Liturgia Wigilii Paschalnej jest najważniejszą celebracją w całym roku liturgicznym. Jest niezwykle bogata w symbole i gesty. Wszystkie jej obrzędy odbywają się w nocy: nie wolno ich rozpocząć, zanim nie zapadnie noc, a należy je zakończyć przed świtem niedzieli. Kapłani ubierają się w białe szaty liturgiczne.

Symbol zapalonej świecy rozpoczyna Liturgię Wigilii Paschalną. Do ciemnego kościoła wnoszony jest paschał, od którego wierni zapalają swoje świece. Wcześniej ma miejsce poświęcenie ognia, podczas którego przyozdabia się paschał znakiem krzyża, alfą i omegą, cyframi bieżącego roku oraz pięcioma symbolicznymi gwoździami. Paschał powinien być wykonany z naturalnego pszczelego wosku.

Przyozdobiony i zapalony paschał jest wnoszony procesyjnie do ciemnego kościoła. Kapłan trzykrotnie śpiewa: "Światło Chrystusa" (przy wejściu, na środku kościoła oraz przy ołtarzu). Przy pierwszym wezwaniu celebrans zapala od paschału swoją świecę, przy drugim – wszyscy wierni, zaś przy trzecim – zapalane są wszystkie światła w kościele.

Czytania w Wielką Sobotę

Po podejściu do miejsca przewodniczenia kapłan okadza paschał i śpiewa Exsultet, czyli uroczyste Orędzie Wielkanocne zaczynające się od słów: "Weselcie się już zastępy Aniołów w niebie".

Następnie ma miejsce wyjątkowo rozbudowana Liturgia Słowa, która stanowi najstarszy element Wigilii Paschalnej. Obecnie używa się dziewięciu czytań: siedmiu ze Starego Testamentu, fragmentu z listu św. Pawła do Rzymian oraz opisu zmartwychwstania z Ewangelii wg. Św. Mateusza, Marka lub Łukasza. Pomiędzy czytaniami śpiewane są psalmy i odmawiane modlitwy, które interpretują czytania i ukazują ich sens. Wszystkie one mówią o dziele stworzenia i dziele odkupienia.

Po ostatnim czytaniu ze Starego Testamentu śpiewany jest hymn "Chwała na wysokości Bogu". Tym samym po raz pierwszy od Wielkiego Czwartku w kościele pojawia się dźwięk dzwonów, organów i innych instrumentów. Zapalane są też świece ołtarzowe, zaś po czytaniu z listu św. Pawła do Rzymian śpiewa się uroczyste "Alleluja".

Liturgia Chrzcielna

Kolejną częścią Wigilii Paschalnej jest Liturgia Chrzcielna. Zgodnie z tradycją w Noc Zmartwychwstania Pańskiego udzielano chrztu, o czym mówią np. teksty pochodzące z pierwszej połowy III wieku. Obecnie Wigilia Paschalna jest czasem, kiedy chrzest udzielany jest dorosłym osobom, które następnie przyjmują Pierwszą Komunię Świętą i otrzymują sakrament bierzmowania.

Po odśpiewaniu litanii do Wszystkich Świętych, ma miejsce obrzęd poświęcenia wody chrzcielnej. Ma to miejsce poprzez odmówienie modlitwy, w trakcie której wstawia się do wody paschał.

Następnie udzielany jest sakrament chrztu, po którym wszyscy wierni odnawiają swoje przyrzeczenia chrzcielne. Gdy to zrobią, zostają pokropieni przez kapłana dopiero co poświęconą wodą.

Procesja rezurekcyjna

Liturgia Chrzcielna kończy się modlitwą wiernych, po której następuje Liturgia Eucharystyczna. Jej przebieg jest podobny do Liturgii Eucharystycznych innych niedziel.

Liturgię kończy uroczysta procesja rezurekcyjna z Najświętszym Sakramentem, która stanowi moment ogłoszenia całemu światu zmartwychwstania Jezusa. Po powrocie do kościoła odśpiewuje się hymn "Te Deum". Krzyż przy ołtarzu ozdobiony jest czerwoną stułą, znajduje się przy nim paschał oraz figura zmartwychwstałego Chrystusa.

Liturgia Triduum Paschalnego kończy się uroczystym błogosławieństwem.

Zdarza się, że w niektórych kościołach procesja następuje nie po Wigilii Paschalnej, lecz przed pierwszą mszą poranną w niedzielę. Rozpoczyna się wtedy przy Grobie Pańskim, przy którym kapłan oznajmia zmartwychwstanie Chrystusa.