Obcokrajowcy pracujący w Polsce

Jak wynika z publikacji "Kierunek Polska. Pracownicy z zagranicy na polskim rynku pracy" przygotowanego przez Randstad we współpracy z agencją badawczą SW Research, Polska znajduje się na drugim miejscu w Europie pod względem liczby migrantów z Ukrainy, z populacją niespełna 1 miliona osób. Na pierwszym miejscu są Niemcy, w których żyje obecnie prawie 1,3 mln migrantów. Jednocześnie pod względem liczby migrantów w przeliczeniu na 1000 mieszkańców wśród liderów znajdują się Czechy (35,6), Polska (26) i Estonia (25,8). Zaznaczono, że w badaniu uczestniczyli również obcokrajowcy z Białorusi, Gruzji, Rosji i Nepalu.

Według autorów raportu, na to, że obcokrajowy chętniej wiążą przyszłość zawodową z Polską (59 proc.), wpływać może coraz wyższa deklarowana satysfakcja z pracy. Ponad 94 proc. uczestników badania jest zadowolona ze swoich obecnych warunków zatrudnienia. W ich ocenie pracodawcy bardziej precyzyjnie odpowiadają na potrzeby i oczekiwania zatrudnionych, nie tylko w kwestii wynagrodzeń, ale także formy zatrudnienia, w tym elastyczności, która umożliwia dominującym w grupie migrantów kobietom opiekę nad dziećmi lub seniorami.

Reklama

Wynagrodzenie dla obcokrajowców pracujących w Polsce

Reklama

Jak podano, dla 2/3 pracowników z zagranicy najważniejszym czynnikiem, który biorą pod uwagę przy wyborze oferty, jest wynagrodzenie. Jednocześnie jego znaczenie maleje na rzecz innych czynników – w ubiegłorocznej edycji badania wynagrodzenie jako priorytet wskazało 91 proc. respondentów. Pozostałe najważniejsze dla pracowników aspekty to płatny urlop (53 proc. wskazań) i preferowany rodzaj umowy (48 proc.).

- Choć wynagrodzenie, płatny urlop i rodzaj podpisanej umowy to najważniejsze czynniki zatrudnienia wskazywane przez obcokrajowców pracujących w Polsce, to budując oferty pracy, które mają być atrakcyjne dla tej grupy zawodowej, warto pamiętać też o innych elementach – wskazała Joanna Biederman z Randstad Polska. Jej zdaniem jest to m.in.: atmosfera w pracy (47 proc.), możliwości rozwoju zawodowego (35 proc.), możliwość pracy w nadgodzinach (31 proc.) i wynagrodzenie za czas choroby (29 proc.).

- To właśnie obecność w ofercie tych nieco mniej priorytetowych, ale wciąż bardzo istotnych aspektów zatrudnienia, może być decydująca o wyborze danego pracodawcy. Zwłaszcza w branżach, w których o tych samych pracowników zagranicznych konkuruje wiele organizacji – wskazała.

Z badania wynika, że 26 proc. respondentów oczekuje od pracodawców dostępu do darmowej opieki zdrowotnej i tyle samo potrzebuje bezpłatnego transportu do firmy. 25 proc. docenia pomoc koordynatorów rekrutacji w formalnościach związanych z zatrudnieniem, w tym z jego legalizacją, a 19 proc. zwraca uwagę na wsparcie w miejscu pracy ze strony koordynatorów posługujących się tym samym językiem co zatrudniani.

Obcokrajowcy w Polsce. Nie brakuje osób z wyższym wykształceniem

Raport wskazuje, że obcokrajowcy z wykształceniem wyższym to najliczniejsza grupa wśród uczestników badania (44 proc.). Niemal 30 proc. respondentów posiada wykształcenie zawodowe, a prawie co piąty - średnie.

Przed przybyciem do naszego kraju osoby z wyższym wykształceniem – częściej niż te z zawodowym i średnim – były managerami, team leaderami, zarządzały firmą lub zajmowały pozycje specjalistyczne. Przed przybyciem do Polski 40 proc. badanych osób było specjalistami, a 31 proc. wykonywało pracę fizyczną. Ponadto, 17 proc. respondentów pełniło funkcje liderów zespołów lub kierowników, 7 proc. asystentów, a 5 proc. było w kadrze zarządzającej lub prowadziło własny biznes.

Ponad połowa pracowników z zagranicy twierdzi, że praca, którą wykonywali w kraju ojczystym, była zgodna z ich kwalifikacjami zawodowymi. Natomiast 48 proc. osób pracuje dziś w Polsce poniżej swoich kwalifikacji zawodowych; pracę zgodną z ich z kwalifikacjami znalazło 18 proc. badanych, a 6 proc. – powyżej kwalifikacji.

Zaznaczono, że barierą w podejmowaniu zadań zgodnych z doświadczeniem i kompetencjami mogą być kwestie komunikacyjne.

- Warto zauważyć, że więcej niż co czwartego zagranicznego pracownika do zmiany pracy motywuje rozwój, chęć nauki i podnoszenia kwalifikacji, więc jego kompetencje będą coraz wyższe, także jeśli chodzi o znajomość języka, która przychodzi z czasem - wskazała Marzena Milinkiewicz z Randstad Polska.

Bariera językowa wciąż jest problemem dla obcokrajowców

Raport dowodzi, że niewystarczająca znajomość języka polskiego to główna przyczyna pracy poniżej kwalifikacji dla co drugiego zagranicznego pracownika (50 proc.). Kolejne to niehonorowanie certyfikatów, dyplomów i uprawnień, uzyskanych w ojczyźnie (28 proc.) oraz brak dostępnych ofert pracy zgodnych z kwalifikacjami (27 proc.). Autorzy badania zwrócili jednak uwagę, że niewystarczającą znajomość języka polskiego w najnowszym badaniu deklaruje o 10 p.p. mniej respondentów (60 proc. przed rokiem). Ponad połowa (56 proc.) obcokrajowców pracujących w Polsce zna język polski na poziomie początkującym lub podstawowym (A1–A2). Najwięcej osób posługujących się językiem polskim na poziomie zaawansowanym lub biegłym znajdziemy wśród najmłodszych pracowników (18–24 lata) oraz osób z wykształceniem wyższym. To jednak wciąż niewiele, bo 9 proc. i 5 proc. osób w każdej z tych grup - podano.

Mniej niż połowa (43 proc.) respondentów posługuje się językiem angielskim na poziomie początkującym lub podstawowym, a co dziesiąty ocenia swoją biegłość w tym języku jako co najmniej średniozaawansowaną. Tu, podobnie, jak w przypadku języka polskiego, najlepszą znajomość angielskiego deklarują najmłodsi pracownicy oraz absolwenci uczelni wyższych.

Barierą dla budowania przyszłości zawodowej w Polsce mogą być też dla pracowników wyzwania związane z życiem prywatnym. Według raportu Randstad, 44 proc. badanych przyjechało do Polski z dziećmi lub rodzicami; to osoby, które przybyły do naszego kraju krótko po wybuchu wojny w Ukrainie. Pracownicy ci mają dodatkowe zobowiązania, związane z opieką nad swoimi bliskimi. Dla nich, podobnie jak dla polskich pracowników w takiej sytuacji, znaczenie może mieć elastyczność czasu pracy, możliwość wyboru zmian w systemie zmianowym i pewnej swobody w deklarowaniu dostępności w grafiku, czy możliwość pracy w niepełnym wymiarze godzin.

Druga edycja badania "Kierunek Polska. Pracownicy z zagranicy na polskim rynku pracy" została zrealizowana za pomocą metody CAWI, kwestionariusza online, wśród 700 respondentów, głównie narodowości ukraińskiej, białoruskiej, gruzińskiej, rosyjskiej i nepalskiej. Badanie zostało zrealizowane w dniach 6-27 października 2023 r.