Cmentarze w Polsce, które warto odwiedzić

1 Tatrzański Cmentarz Symboliczny usytuowany jest w słowackiej części gór pod skalnym masywem Osterwy na wysokości 1523 m n.p.m. u wylotu Doliny Złomisk. Wśród około 300 tablic z ponad czterystoma nazwiskami, jest blisko 40 upamiętniających Polaków m.in. Mieczysława Karłowicza, Klemensa Bachledę, Jana Długosza oraz ratowników TOPR, którzy polegli w akcjach ratowniczych. Są także tablice z wizerunkami tych, którzy na zawsze pozostali w Himalajach - Wandy Rutkiewicz i Jerzego Kukuczki. Cmentarz powstał z inicjatywy czeskiego malarza, taternika i narciarza Otokara Stafla. Został otwarty w 1940 r.

2 Jedna z najstarszych nekropolii w Polsce ma wielowyznaniowy i wielonarodowy charakter. Pochowani są tu katolicy, ewangelicy i prawosławni - Polacy, Rosjanie, Ukraińcy, Austriacy, Niemcy. Cmentarz został założony w końcu XVIII w., wówczas poza granicami miasta. Składa się z części rzymskokatolickiej, ewangelickiej, prawosławnej i wojskowej. Znajdziemy tu groby zasłużonych mieszkańcy miasta m.in. poety Józefa Czechowicza, kaznodziei ks. Piotra Ściegiennego. Są tu zbiorowe mogiły powstańców z 1863 r. oraz zamordowanych przez hitlerowców więźniów z lubelskiego zamku. W 2010 r. na tym cmentarzu pochowano lubelskiego posła, szefa wojewódzkiej organizacji PSL, Edwarda Wojtasa, który zginął w katastrofie prezydenckiego samolotu pod Smoleńskiem.

3 Wrocławski Cmentarz Osobowicki to prawdopodobnie jedyny cmentarz w Polsce, gdzie zachowały się w prawie niezmienionym kształcie kwatery więźniów - ofiar terroru komunistycznego. Nekropolia założona została w 1867, kilkakrotnie była powiększana. Obecnie to największy cmentarz Wrocławia o pow. 52 ha. Na cmentarzu znajduje się ok. 40 grobów sprzed 1945, w tym najstarszy jest grób ze stellą z 1879 szachisty Adolfa Anderssena[1]. Zachował się także nagrobek z postacią kobiecą z 1895. Na Cmentarzu Osobowickim są pochowani m.in.: poeta i dramaturg Tymoteusz Karpowicz, rzeźbiarz Eugeniusz Get-Stankiewicz, aktor teatralny i filmowy Tadeusz Szymków. Tu spoczywa też pierwszy polski więzień hitlerowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz, architekt Stanisław Ryniak.

4 Trójwyznaniowy Stary Cmentarz w Łodzi to najstarsza w mieście nekropolii. Pochowani są tu ewangelicy, wyznawcy prawosławia i katolicy. Cmentarz powstał w latach 1855-1858. Ponieważ Łódź była miastem wielu religii, wyznaczono odrębne części dla katolików, protestantów i prawosławnych - obecnie część katolicka zajmuje obszar 11 ha, ewangelicka - 9 ha, a prawosławna - niespełna hektar powierzchni. Znajdują się tu mauzolea łódzkich rodów fabrykanckich - Grohmanów, Geyerów, Kunitzerów, Kindermannów. Najokazalszym z nich w części ewangelickiej jest neogotyckie mauzoleum wystawione w latach 1885–1888 według projektu Edwarda Lillpopa i Józefa Piusa Dziekońskiego zwane Kaplicą Scheiblerów, w której pochowany jest Karol Scheibler. Pochowani tu są m.in.: rzeźbiarz Wacław Konopka, wybitny malarz i teoretyk sztuki z kręgu konstruktywizmu Władysław Strzemiński oraz aktor Leon Niemczyk.

5 Stary Cmentarz w Płocku to najstarsza pozakościelna nekropolia w Polsce, założona 10 lat przed powstaniem warszawskich Powązek i 20 lat przed powstaniem Cmentarza Rakowickiego w Krakowie. Założony został w 1780 roku poza granicami ówczesnego miasta. Zajmuje powierzchnię 2,30 ha pomiędzy ulicami Floriana Kobylińskiego, Topolową i Kazimierza Wielkiego, był używany przez ponad 150 lat do zakończenia II wojny światowej. Usytuowany przy trakcie dobrzyńskim, z dala od kościołów, był przyjęty bardzo niechętnie przez ludność, która trzymała się uporczywie starego zwyczaju grzebania zmarłych przy kościołach. Z historycznych cmentarzy dawnych ziem polskich starsza od płockiego Starego Cmentarza jest jedynie nekropolia na Rossie w Wilnie (Litwa), istniejąca od 1769 r. Przez prawie 200 lat Stary Cmentarz był miejscem spoczynku znamienitych obywateli miasta, w tym kupców, urzędników, sędziów, nauczycieli i lekarzy. Na przełomie XX i XXI wieku na płockim Starym Cmentarzu otwarto dla pochówków nowe kwatery. Pochowano tam m.in. uprowadzonego w 2001 r. i zamordowanego przez porywaczy dwa lata później Krzysztofa Olewnika. Rozbudowywany obecnie płocki Stary Cmentarz ma powierzchnię ponad 3 ha.