Narodowy Bank Polski otwiera Centrum Pieniądza w Warszawie. ZDJĘCIA DZIENNIK.PL

1 I choć z zewnętrz centrum jest niepozorne – mieści się w budynku NBP przy ul. Świętokrzyskiej 11 w Warszawie – to w jego środku nie sposób się nudzić. Tym bardziej, że całość podzielono na 16 modułów tematycznych, od "Antyku-Średniowiecza-Nowożytności" po "Pieniądz w sztuce".

2 I tak np. ”Antyk-Średniowiecze-Nowożytność” przedstawia historię pieniądza od czasów, kiedy te jeszcze w formie monetarnej nie istniały. Zamiast nich używano m.in. płacideł, czyli różnych przedmiotów wymiany, w tym m.in. muszli kauri (także fałszowanych z masy perłowej i kości). Ale zobaczyć tam można też: pierwsze pieniądze papierowe, które początkowo miały wartość jednego sznurka monet miedzianych, czyli 1 tys. monet, jedną z najstarszych monet europejskich i najstarszą ze zbiorów NBP - złotą monetę lidyjską, pierwsze polskie monety – pojawiły się za rządów Bolesława Chrobrego, a także np. fotografię Antoniego Protazego Potockiego (pierwszy bankier pochodzenia arystokratycznego, wcześniej byli to wzbogaceni kupcy) czy siedziby jednego z najstarszych banków polskich. Bank pobożny w Krakowie – bo o nim mowa – specjalizował się w udzielaniu niewielkich pożyczek pod zastaw ruchomości ubogim osobom.

3 Prawdziwą gratką jest także możliwość dotknięcia repliki szwedzkiej monety płytowej z XVII wieku. Ta waży blisko 20 kilogramów, bo Szwecja mając małe zapady srebra i złota, biła je z miedzi. Żeby zapewnić odpowiednią wartość, uznano, że moneta musi być możliwie największa. Wiedzę o poszczególnych okresach uzupełnia 8 studni wiedzy (motywy graficzne na nich pochodzą z monet z danej epoki), a także dające się co kilka minut słyszeć maksymy o pieniądzach, jak np. „Pieniądz to czcze słowo, że wartość jego jest tylko na postanowieniu prawnym oparta, z natury zaś jest żadna. Arystoteles”. Dodatkowo pokazują się w formie graficznej na usytuowanym centralnie drzewie wiedzy.

4 To już ulica Bankowa i tym samym kolejny moduł. Pokazuje, jak funkcjonowały międzynawowe systemy pieniężne po pojawieniu się banknotów. Najpierw przywita nas jeden z najsłynniejszych bankierów XIX wieku, czyli Leopold Kronenberg, a potem w gablotach imitujących okna wystawiennicze natkniemy się na dokumenty związane z historią bankowości w różnych zaborach, a także na…

5 … szklane przewężenie – symboliczne, bo obrazujące historię kryzysów bankowych; częstych i głębszych niż te, które mają miejsce obecnie.

6 Bank centralny – to jeden z najważniejszych modułów Centrum Pieniądza. Nawiązuje z jednej strony do wyglądów gmachów publicznych, z drugiej – symbolizuje upływ czasu i nawiązuje do symbolu monety. Co pokazuje? Pierwsze papierowe pieniądze polskie z okresu insurekcji kościuszkowskiej, historię bankiera Jędrzeja Kapostasa, który złożył propozycję utworzenia banku centralnego, a także np. sale poświęcone bankowi polskiemu (był inwestorem wspierającym zakłady przemysłowe i zajmował się obsługą indywidualnych klientów).

7 Największe wrażenie robi jednak skarbiec w podziemiu, do którego prowadzą ważące kilka ton drzwi do sejfu. To specjalnie wykonana na zlecenie Centrum kopia prawdziwego skarbca – dokładnie takiego, z jakich korzystają banki, przy czym ze względów bezpieczeństwa usunięto niektóre jego elementy.

8 Dotychczas zobaczenie go z bliska – a nie tylko na filmach – było poza zasięgiem zwykłych śmiertelników.

9 O szybsze bicie serca przyprawić może też znajdująca się w środku skarbca sztabka złota, która...

10 ... waży 12,5 kilograma i przy obecnym kursie jest warta ok. 1,5 mln zł, a także...

11 ... znajdujące się na jednej ze ścian specjalne gabloty i pomieszczenie w głębi chroniące już depozyty większych rozmiarów.

12 Zaledwie kilka kroków od skarbca stanął bankowóz (z niebieskimi skrzyniami służącymi do ewakuacji złota i amunicji, będącej na stanie straży bankowej), a także...

13 gablota zawierająca 1 mln zł...

14 ... w 10 zł banknotach.

15 Gratką dla numizmatyków będzie z kolei gabinet numizmatyka – stylizowana sala – oraz...

16 .... pudełko numizmatyka z ponad 900 monetami.

17 Te pochodzą ze zbiorów NBP.

18 Nadal mało? Uzupełnieniem jest laboratorium autentyczności, które...

19 ... pozwala poznać techniki sprawdzania banknotów i ich zabezpieczenia, a także...

20 ... moduł historyczny. Daje możliwość zapoznania się z walutami z czasów I i II wojny światowej.

21 Nie zabrakło też – to już na trzecim piętrze – modułów odpowiadających o uniach gospodarczych i bankowych.

22 Jedna z klatek schodowych prowadzi też do modułu pokazującego, jak projektuje się pieniądze, krok po kroku.

23 Pokazano przy tym, jak robi się to teraz, a jakich narzędzi używano do tego w poprzednich wiekach.

24 Centrum Pieniądze było pomysłem prezesa NPB Sławomira Skrzypka (szef banku centralnego w latach 2007–2010, który zginął w katastrofie smoleńskiej. ”Pierwotny pomysł dotyczył utworzenia jedynie niewielkiego Muzeum Pieniądza. Później jednak, w wyniku dyskusji ekspertów zdecydowano, że w NBP powinna powstać nowoczesna i kompleksowa placówka edukacyjno–ekspozycyjna o znacznie szerszej, niż jedynie muzealna, formule, informuje na swojej stronie nbp.pl.