Prezes Polskiego Radia: My przecieramy szlak, oni wejdą na gotowe

BARBARA SOWA: Nie żal panu, że Polskie Radio zawsze pozostaje w cieniu TVP?

ANDRZEJ SIEZIENIEWSKI*: Przyzwyczailiśmy się do takiej sytuacji. Ma ona swoje złe, ale i dobre strony. Dzięki temu nie jesteśmy na pierwszej linii frontu i możemy skupić się na kwestiach stricte programowych.

Ale ta pozycja przekłada się na finanse, w przyszłym roku dostaniecie mniej pieniędzy z abonamentu.

Wedle prognozy Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji otrzymamy w przyszłym roku 158 milionów, a więc o kilkadziesiąt milionów mniej niż w roku bieżącym. W ostatnich latach Polskie Radio miało już gorsze okresy - chude lata, kiedy musieliśmy dokonywać drastycznych cięć.

I teraz poradzimy sobie podejmując stosowne działania oszczędnościowe. Na szczęście obecny rok pozwolił nam na mały oddech. Mogliśmy nadrobić wieloletnie zaniedbania inwestycyjne w infrastrukturę i technologię. M.in. rozpoczęliśmy pracę nad wyposażeniem spółki w zaawansowany system informatyczny klasy ERP, unowocześniliśmy studio Programu 1, remontujemy studio Programu 2 oraz przyspieszyliśmy rozwój multimedialnej bazy danych, czyli cyfrowego archiwum.

Obecnie cała produkcja PR S.A. jest już cyfrowa, a intensywnie pracujemy nad digitalizacją naszych zbiorów, scyfryzowanych w około 40 procentach. To olbrzymi sukces, bo po pierwszym roku realizacji tego przedsięwzięcia, wydawało się, biorąc pod uwagę nasze ówczesne moce przerobowe i ponad milion nagrań archiwalnych, którymi dysponujemy, że będziemy cyfryzować nasze archiwum 257 lat!

To obrazuje skalę wysiłku, jaki musiała ponieść i ponosi spółka.

W efekcie te audycje i nagrania będą dostępne dla słuchaczy za darmo w sieci?

Na razie cyfryzacja archiwów ma charakter wewnętrzny i ułatwia nam prezentowanie na antenach naszego dorobku słuchaczom. Szersze udostępnienie tych materiałów to kolejny krok. Wcześniej trzeba rozwiązać kwestie prawne i organizacyjne. To jest skomplikowana materia. Ale docelowo Cyfrowa Biblioteka Mediów Publicznych ma służyć wszystkim obywatelom, nad czym pracujemy wraz KRRiT, z rozgłośniami regionalnymi i TVP. Kwestia odpłatności za korzystanie z tych materiałów z pewnością będzie rozwiązana. Za wcześnie jednak by przesądzać w jaki sposób.

Ile kosztuje spółkę proces nadawania cyfrowego ?

W tym roku będzie to 300 tysięcy złotych. W przyszłym ok. 10 milionów złotych, a docelowo, gdy pokryjemy sygnałem cyfrowym cały kraj koszty rozpowszechniania wyniosą 20 milionów złotych rocznie. Po zakończeniu tego procesu zakładamy znaczne ograniczenie kosztów nadawania.

W jaki sposób?

Do momentu wyłączenia sygnału analogowego i przejścia na cyfrowy będziemy musieli nadawać symultanicznie - cyfrowo i analogowo - a więc płacić podwójnie. Emisja analogowa czterech programów PR kosztuje obecnie ok. 45 mln złotych rocznie, natomiast emisja cyfrowa nie czterech, a 10 programów, tak jak wspominałem, będzie nas kosztowała rocznie ok. 20 mln. Tym samym liczba anten się podwoi, a koszty spadną o połowę. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem powinniśmy być do tego gotowi w ciągu 5 lat.

Na razie Polacy o cyfryzacji radia nie mają zielonego pojęcia, a cyfrowych radioodbiorników na naszym rynku praktycznie nie ma.

Ten proces dopiero się zaczyna. Odbiorników rzeczywiście wciąż jest niewiele, ale pracujemy nad tym, aby to zmienić. Będzie łatwiej wraz z poszerzaniem zasięgu terytorialnego emisji cyfrowej. Zapewniam Panią, że radia cyfrowe szybko przestaną być dobrem luksusowym, a ich cena spadnie. W Niemczech 30 proc. produkowanych aut ma już wbudowane radia hybrydowe, uwzględniające symultaniczny charakter nadawania.

To jest zmiana cywilizacyjna. Pamiętajmy, że radio zmieniało się na przestrzeni kilkudziesięciu lat w sposób zasadniczy. W latach 60, gdy rozpoczęto w zakresie nadawanie UKF, niezbyt przecież majętni Polacy, decydowali się na wymianę sprzętu. Druga rewolucja radiowa nastąpiła, gdy pojawiło się stereo. Jeśli ktoś chciał słuchać muzyki w pełnym brzmieniu, to też musiał kupić nowy odbiornik. I wówczas też nie rwano szat. Potem górny UKF zastąpił dolny i ten proces też przebiegł bez zakłóceń. Teraz mamy kolejny krok. Co warto jednak podkreślić to będzie zmiana stopniowa, nie wymagającą natychmiastowej wymiany odbiorników.

Ale to były inne czasy. A dziś, po co nam ta rewolucja, skoro radia w wersji cyfrowej można słuchać w Internecie?

Nie można tego porównywać. Nadawanie naziemne sygnału radiowego daje możliwość łatwego dostępu do odbioru. Internet to zupełnie inne medium, o wciąż ograniczonej przepustowości i dostępności terytorialnej, a także zazwyczaj płatne. Rozwijamy nasze platformy internetowe i jesteśmy obecni na większości urządzeń mobilnych z naszymi aplikacjami. Cyfryzacja emisji pozwoli korzystać z radia, jako wciąż samodzielnego i odpowiadającego współczesnym wymaganiom medium.

Jak skorzysta zwykły Kowalski?

Dziś stały sygnał cyfrowy, włączony przez nas we październiku, dostępny jest w Warszewie i aglomeracji śląskiej. Docelowo zakładamy jednak, że będziemy mieli 97 proc. pokrycia. Jest się o co bić, bo dziś w analogowym systemie nie możemy uzyskać takiego rezultatu. “Dwójka” dociera na 60 proc. kraju, a “Czwórka” zaledwie 17 proc. Emisja cyfrowa to korzyść dla spółki, a zwykły Kowalski oprócz znacznie bogatszej, specjalnie sprofilowanej oferty programowej, dostanie cały pakiet dodatkowych opcji - od najświeższych informacji dostępnych na wyświetlaczu o pogodzie, po lokalne wiadomości o korkach, dostosowane do lokalizacji jego odbiornika. Standardem staną się opisy audycji, graficzne prezentacje płyt czy możliwość nagrywania wybranych audycji.

Ale komercyjna konkurencja zapiera się przed cyfryzacją rękami i nogami.

To zrozumiałe. Gdybym był komercyjnym inwestorem zachowałbym się tak samo i czekałbym do ostatniej chwili z możliwością przejścia na emisję cyfrową. Wynik finansowy dla tych podmiotów jest najważniejszy. My też liczymy każdą złotówkę, ale naszym priorytetem jest wypełnianie zadań misyjnych i jak najszersze dotarcie z naszym programem.

Czyli wszystko na waszej głowie.

Tak jest we wszystkich krajach, które wstąpiły na tą drogę. To media publiczne - z ustabilizowaną pozycją finansową - mogą sobie na to pozwolić. My też mamy ustawowo zapisany obowiązek nadążania za zmianami technologicznymi. Chcemy być ich liderem w naszym kraju, a może nawet w całym regionie. Jest takie powiedzenie, że pionierów poznaje się przecież po ilości strzał wbitych w plecy. Mamy świadomość zagrożeń i trudności. Wiemy jednak, że jeśli my tego nie zrobimy, to ta cywilizacyjna zmiana nie dokona się w naszym kraju. Technologia analogowa wyczerpała swoje możliwości i naszym obowiązkiem jest znaleźć optymalne wyjście z tej sytuacji.

Jakie nowe programy uruchomi PR?

Mamy już gotowe pomysły, które teraz chcemy dodatkowo przebadać, dopasowując je do oczekiwań słuchaczy. Są wśród nich propozycje zarówno dla najmłodszych jak i tych starszych, dla których przygotowujemy radio “retro” .

Nie możemy pomijać żadnej grupy. Dla przykładu starsi słuchacze to szczególnie wdzięczna grupa odbiorców. Do niedawna mieliśmy w "Jedynce" nocną audycję z muzyką z lat 40, 50 i 60. Mimo niedogodnej pory włączało ją dziesiątki tysięcy ludzi żywo reagujących na jej przebieg. Nie wszystkich stać przecież na sprzęt audio i kolekcję płyt, a tam śpiewała m.in. Hanka Ordonówna czy Eugeniusz Bodo. W naszym społeczeństwie mamy 8 mln osób w wieku emerytalnym, i im też należy się odpowiadająca im, niebanalna oferta programowa.

Dziś skłaniają się ku ojcu Tadeuszowi Rydzykowi. Chce pan Radiu Maryja robić konkurencję?
Dziś starsi słuchacze błąkają się od stacji do stacji, a przecież mogliby pozostać przy radiu, którego słuchali całe życie, mieć to do czego są przyzwyczajeni. Dobą muzykę, ciekawe słowo i odpowiednią jakość.

A program dla młodych?

To radio o roboczej nazwie „Krasnal”, czyli poradnikowo-rozrywkowo-edukacyjne radio dla dzieci i ich rodziców. Ponadto planujemy uruchomienie radia Eureka. Żyjemy w świecie, w którym wszystko szybko się zmienia i radio Eureka ma być dla słuchaczy wsparciem edukacyjno - naukowo-technicznym. Już teraz nadają cyfrowo: PR 24, czyli radio informacyjne i Radio Rytm, czyli format prezentujący muzykę dla milionów słuchaczy.

To będzie konkurencja dla Radia ZET i RMF FM?

Na pewno po części tak, ale bez stricte komercyjnego podejścia.

Czyli marchewka jest, ale kija w postaci "switch offu" - czyli wyłączenia sygnału analogowego, jak to było w przypadku telewizji - nie będzie.

Cały proces powinien przebiegać podobnie jak w przeszłości płynnie. Nie zmusimy nikogo, by wyjął z portfela 150 złotych i poszedł kupić nowy odbiornik. Ale radio jest dobrem powszechnego użytku, nawet jeśli na co dzień tego nie dostrzegamy. Pamiętajmy, że towarzyszy nam stale w codziennym życiu. Telewizora można nie mieć, jest nawet taka moda, ale radia? Stoi w każdym domu, mamy je w kieszeni czy samochodzie. Jest naturalnym, stałym elementem środowiska, w którym funkcjonujemy.

Straszenie ludzi kosztami ewentualnej wymiany odbiorników jest przesadzone. To będzie łagodny proces. Pewnie w końcu doczekamy się formalnego impulsu ze strony UE i określenia konkretnych ram czasowych. Europejska Unia Nadawców jednoznacznie rekomenduje wdrażanie nadawania cyfrowego.

A co, jeśli proces cyfryzacji będzie się ciągnął latami?

W tej chwili nie mam takich obaw. Nasz plan jest ambitny, lecz realny. Jest wielu malkontentów, którzy widzą milion zagrożeń, ale ich intencje o czym wspominałem, są bardzo prozaiczne. Decyduje o tym konieczność dodatkowych inwestycji. Opór komercyjnej konkurencji jest zatem naturalny, ale nie tylko naszym zdaniem nie ma odwrotu od cyfrowej rzeczywistości. My przecieramy im szlak, oni wejdą na gotowe.

*Andrzej Siezieniewski jest prezesem Polskiego Radia