Paulina Nowosielska: W jednym z wywiadów na niedawne urodziny "Szkła kontaktowego" mówił pan, że Polacy wymuszają tabloidyzację mediów. To dlatego publicystyka schodzi właśnie z ogólnopolskiego TVN do dostępnej tylko w kablówkach TVN 24?
Grzegorz Miecugow: Duże, otwarte kanały koncentrują się w tej chwili przede wszystkim na rozrywce. I nie dałbym się tu zwieść ostatniemu wysypowi programów publicystycznych w telewizji publicznej, bo to są wyłącznie programy partyjne, propagandowe. Do TVP 1 wracają dziennikarze kojarzeni z jedną opcją. A generalnie trend jest odwrotny.
Czyli?
Telewizja - i w Polsce, i na świecie - idzie w kierunku rozrywki, przenosząc programy publicystyczne do kanałów niszowych.
Ten trend to efekt kalkulacji, potwierdzony ekonomicznymi wykresami? Publicystyka się nie opłaca?
Nazwałbym to raczej znakiem czasu. Kiedyś Monika Olejnik miała swoje miejsce w dużych stacjach. Dziś, jeśli ludzie chcą polityki, to szukają kanału, który się tym właśnie zajmuje. Słowem, to widzowie decydują, o tym, co chcą oglądać. TVN jest stacją komercyjną i nie może abstrahować od tego, czego chcą ludzie. Jeśli chcą rozrywki, to ją dostają.
To przecież jasne, że poważne, opiniotwórcze rozmowy nigdy nie zgromadzą takiej widowni jak "Taniec z gwiazdami". To pułapka stacji komercyjnych.
To nie pułapka. To rzeczywistość. Ideałem natomiast by było, gdyby w opozycji do stacji komercyjnych istniała prawdziwa telewizja publiczna. Ta, którą mamy w tej chwili, dostała wprawdzie leciutkie obostrzenia, by nie nadawać wyłącznie reklam, ale i tak żywi się głównie nimi. Bo w końcu nie abonamentem, którego ma coraz mniej. Żyje z rynku. Musi więc zabiegać o względy reklamodawców. Jednocześnie jednak duże kanały się kurczą. 10 lat temu "Jedynka" była liderem, mając 26 proc. udziałów w rynku. Dziś ma już tylko 20 proc. Telewizja w ogóle się rozsypuje. Dlatego nie lekceważyłbym kanałów niszowych. TVN 24 ma 3 proc. udziałów. A to jest sporo.
Monika Olejnik, Tomasz Sekielski, Andrzej Morozowski, Bogdan Rymanowski. Czy to już nie są magnetyczne nazwiska? Nie ma człowieka, który mógłby się jednak utrzymać w głównej stacji?
Nie znam dokładnie wykresów, którymi dysponuje TVN. Ale przypuszczam, że gdyby te osoby miały rosnącą widownię, to stacja by się ich nie pozbywała. Bo i dlaczego? Jednak problem leży gdzieś indziej. Zainteresowanie polityką w ogóle spada. Ludzie, którzy popierają Platformę Obywatelską, często ze względu na strach przed Prawem i Sprawiedliwością uważają, że nic się nie dzieje. Wokół rządzącej partii sporo jest zamieszania, podejrzenia o afery, a i tak sondaże ani drgną.
czytaj dalej
I nawet posiedzenia komisji śledczych nie są w stanie przyciągnąć widzów przed telewizory?
Ludzie mniej więcej od roku mają przekonanie, że obojętnie, co by się działo, nic się nie zmieni na scenie politycznej.
Ale teraz mamy rok wyborczy. To dobry moment, by spychać publicystykę do programów niszowych?
To prawda, trochę się dziwię, że te programy schodzą akurat teraz, bo temperatura debaty publicznej będzie rosła w związku z prezydenckim wyścigiem. Gdybym ruch zależał ode mnie, to najpewniej zdecydowałbym się na niego trochę później.
Dlaczego gadające głowy się ludziom znudziły?
Jest może dziesięciu polityków, o których nie wiem, co w danej sprawie powiedzą, dopóki ich nie usłyszę. Cała reszta jest absolutnie przewidywalna. A skoro tak, to po co się nimi interesować? Nawet ci, którzy czasem zaskakują, robią to od miesięcy w ten sam sposób.
Czyli publicystyka umiera dlatego, że mamy zamrożoną scenę polityczną?
Załóżmy, że zgodnie z wymogami sztuki zaprosi się do programu dwóch posłów największej partii opozycyjnej i dwóch z rządzącej. I będzie dyskusja, dla przykładu, na temat szczepień. Można dziś dokładnie przewidzieć, co kto powie. Jeszcze zanim w ogóle otworzy usta. Owszem, można zaprosić dla odmiany profesorów. Spotkają się, pogadają przed kamerami, ale przecież - i wszyscy mają tego świadomość, także widzowie - z tego i tak nic nie wyniknie. Bo ostateczne decyzje zawsze są w rękach politykow.
Istnieje niezależna publicystyka?
Tak. Myślę, że na przykład Tomasz Lis nie uprawia partyjnej publicystyki. Nie chcę wymieniać innych nazwisk, ale co do większości kolegów dziennikarzy doskonale wiem, jak skomentują słowa jednego czy drugiego polityka. I też nie chce mi się już tego słuchać. Bo za do bólu przewidywalnymi politykami idzie do bólu przewidywalna część komentatorów.
TVN wycofuje się z polityki. W TVP trend jest odwrotny. Z czego to wynika?
To wyłącznie zapotrzebowanie polityczne. Gdy kilka lat temu Andrzej Urbański ściągał do siebie Monikę Olejnik, inwestował w publicystkę niezależną. Osobę, która przyciągnie za sobą nie tylko widownię, ale też w razie potrzeby przyłoży jednemu lub drugiemu. Teraz nie mam najmniejszych wątpliwości, komu w TVP 1 przyłoży Joanna Lichocka. Zawsze, w każdym programie.
czytaj dalej
A może ostatnio też tak było, tylko pan o tym nie wie? Może któregoś z pana kolegów chciano podkupić?
Dziwiłbym się dziennikarzom, którzy teraz przenieśliby się do TVP. Także dlatego, że sytuacja tam jest ruchoma. Platforma w sprawie mediów publicznych powiedziała: nas to nie obchodzi. Zawiodła tym samym swoich wyborców, bo z innymi hasłami szła do wyborów w 2007 r. Wtedy mówiła, że będzie chciała odpolityczniać media. Miała taką możliwość. Nie skorzystała z niej. Teraz pojawia się kolejna szansa, czyli projekt środowisk twórczych. Przed wyborami prezydenckimi Platformie głupio będzie otwarcie go nie poprzeć. Podobnie koalicyjnemu PSL. Nie wykluczam, że cały obecny układ, który powstał na nieudolności i zaniechaniu Platformy, runie. Wtedy pojawią się nowe okoliczności...
TVP ma długi, a inwestuje w deficytowe, jak pan mówi, programy...
Oni nigdy nie dbali o pieniądze, bo to niczyja instytucja. Zresztą pieniądze też nie są ich. Na pierwszym miejscu jest cel polityczny. W roku wyborczym trzeba zafundować widzom maksymalnie dużo propagandowych programów.
"Towarzysz generał", kontrowersyjny film o Wojciechu Jaruzelskim, to element takiej publicystyki?
W jakiejś mierze tak, choć z tego, co wiem, Jaruzelski w najbliższych wyborach nie startuje. Moim zdaniem to raczej forma dokopania formacji, która i tak jest na kolanach. Ostatnio stałem się realistą. Nie marzy mi się już to, co obiecywała Platforma, czyli całkowite odpolitycznienie TVP i publicznego radia. Ale te media wciąż mogą odzyskać twarz, nabrać odrobimy dystansu do polityki. Bo na propagandzie tracą zawsze propagandziści. Tracą wiarygodność, szybko się zużywają. Ich programy będą oglądali przede wszystkim ci, którzy myślą dokładnie tak, jak autorzy.
Jak tę wiarygodność odzyskać?
Przekonywać, że polityków w kampanii odpytują reprezentanci nas, a nie ich. Partii i układów. Cóż, pomarzyć dobra rzecz.
Grzegorz Miecugow, dziennikarz telewizyjny, twórca i prezenter "Faktów" TVN, obecnie szef zespołu wydawców TVN 24 i prowadzący "Szkła kontaktowego"
