Skrajna prawica, od lat marginalizowana na europejskiej scenie politycznej, w ostatnich latach zyskuje na popularności. Jej retoryka, oparta na nacjonalizmie, eurosceptycyzmie oraz krytyce migracji, trafia do coraz szerszego grona wyborców. W kontekście wyzwań, przed jakimi stoi Unia Europejska – od wojny w Ukranie i kryzysu migracyjnego, przez problemy ekonomiczne, po zmiany klimatyczne – wielu ludzi poszukuje prostych i radykalnych rozwiązań.
Skrajna prawica w PE. Zagrożenie dla wartości europejskich
Unia Europejska powstała na fundamentach wspólnych wartości: demokracji, praworządności, praw człowieka oraz solidarności. Sukces skrajnej prawicy może podważyć te podstawy. Partie te często kwestionują niezależność sądownictwa, ograniczają wolność mediów i dążą do ograniczenia praw mniejszości. Przykłady takie jak Węgry pod rządami Viktora Orbána czy Polska pod rządami Prawa i Sprawiedliwości pokazują, jak szybko demokratyczne instytucje mogą erodować.
Skrajna prawica. Ekonomiczny nacjonalizm i jego konsekwencje
Skrajna prawica promuje także gospodarczy nacjonalizm, który może prowadzić do protekcjonizmu i izolacji. Taka polityka stoi w sprzeczności z ideą jednolitego rynku i wolnego przepływu towarów, usług, kapitału i ludzi – filarów, na których opiera się Unia Europejska. Zerwanie tych więzi może prowadzić do spowolnienia gospodarczego, wzrostu bezrobocia oraz napięć między państwami członkowskimi.
Eurosceptycyzm a przyszłość Unii
Jednym z najpoważniejszych zagrożeń jest rosnący eurosceptycyzm. Skrajna prawica często postulująca ograniczenie kompetencji Unii Europejskiej lub wręcz jej rozpad, może prowadzić do dezintegracji wspólnoty. Brexit, który był w dużej mierze wynikiem takich nastrojów, pokazuje, jak destrukcyjny może być taki proces. Dalsze osłabienie UE mogłoby skutkować zmniejszeniem jej wpływu na arenie międzynarodowej oraz destabilizacją polityczną w Europie.
Unia Europejska. Nadzieja w społeczeństwie obywatelskim
Choć sytuacja wygląda niepokojąco, może nie wszystko jest stracone? Społeczeństwo obywatelskie,organizacje pozarządowe oraz ruchy proeuropejskie mogą odegrać kluczową rolę w przeciwdziałaniu tym tendencjom. Wzmocnienie edukacji obywatelskiej, promowanie wartości europejskich oraz wspieranie dialogu międzykulturowego to tylko niektóre z działań, które powinny być wdrożone, gdyż mogą przyczynić się do odwrócenia negatywnych trendów.
Wygrana skrajnej prawicy w nowym Parlamencie Europejskim to bez wątpienia nie jest dobry znak dla Europy, gdyż osłabia UE. Wielu komentatorów i publicystów prognozuje, że może to być początek końca "Europy jaką znamy". Niewątpliwie jednak nowe rozdanie stawia przed UE wiele wyzwań, które wymagać będą zdecydowanych działań i współpracy na wszystkich poziomach – od lokalnego po europejski.