Podczas konferencji prasowejw drodze z Kanady do Rzymu papież, zmagający się z problemami z kolanem, po raz pierwszy siedział. Wcześniej w czasie konferencji prasowych zawsze odpowiadał na stojąco.
Również po raz pierwszy w czasie całej podróży papież korzystał z wózka inwalidzkiego i właśnie do tej nowej sytuacji odniósł się podczas rozmowy z wysłannikami mediów podczas lotu z Iqaluit na północy Kanady do Wiecznego Miasta.
Nie sądzę, abym mógł podróżować w takim rytmie, jak wcześniej - podkreślił.
Papież Franciszek: W moim wieku powinienem się oszczędzać...
Uważam, że w moim wieku i przy tym ograniczeniu powinienem się oszczędzać, by móc służyć Kościołowi - wyznał 85-letni Franciszek. Przypomniał, że zawsze jest "możliwość rozważenia ustąpienia".
To nie jest katastrofa. Można zmienić papieża. Nie ma problemu - powiedział. Jak podkreślił, "drzwi są otwarte". Tak nawiązał do rezygnacji Benedykta XVI w 2013 roku. Zapewnił zarazem, że do tej pory nie myślał o takiej możliwości.
Papież przyznał, że musi "trochę ograniczyć wysiłki". Wyjaśnił, że w jego przypadku operacja kolana nie pomoże.
Podróż na Ukrainę? "Miejmy nadzieję"
Postaram się kontynuować podróże i być blisko ludzi - zapewnił, zaznaczając, że taką bliskość uważa za formę "służby". Podkreślił, że chciałby pojechać na Ukrainę. Miejmy nadzieję - dodał.
Franciszek powiedział, że chciałby pojechać również do Kazachstanu. „To spokojna podróż, na kongres międzyreligijny”- stwierdził, odnosząc się do wydarzenia zaplanowanego na wrzesień.
Wyraził też opinię, że "nie istnieje duchowość papieska", bo każdy papież ma swoją własną. Zwrócił uwagę na to, że św. Jan Paweł II miał "piękną duchowość maryjną".
Mówiąc o kwestii kolonializmu papież stwierdził, że obecnie istnieje zjawisko kolonializmu i "kolonizacji ideologicznych". Jak wyjaśnił, osoby z spoza własnego środowiska uważa się niekiedy za gorsze.
Franciszek: Tracimy wartości, które mają ludy rdzenne
Franciszek zauważył też: w rozwiniętym świecie "tracimy wartości", które mają ludy rdzenne.
Na przykład - kontynuował - mają one wielką wartość, jaką jest harmonijna relacja z naturą. Jak zauważył papież, niektórzy używają określenia „żyć dobrze”. To nie oznacza, zastrzegł, "jak dla nas na Zachodzie dolce vita”, ale życie "harmonijne" i "wspólny język" z naturą.
"Nasz cywilizacja straciła zdolność poezji"
Papież zwrócił też uwagę na występujące na Zachodzie przyspieszonej presji na rozwój. Nasza cywilizacja, ocenił, "straciła zdolność poezji”, podczas gdy rdzenne ludy mają te „poetyckie zdolności”.
Franciszka pytano, dlaczego w swych wystąpieniach w Kanadzie na temat krzywd zaznanych przez rdzennych mieszkańców nigdy nie użył określenia "kulturowe ludobójstwo", którym posłużyła się powołana w tym kraju Komisja Prawdy i Pojednania.
Słowa "ludobójstwo" nie użyłem, bo nie przyszło mi do głowy - odparł. Przypomniał jednocześnie, że przeprosił i poprosił o przebaczenie za zadane krzywdy i potępił to, co spotkało dzieci, zmuszane do „zmiany kultury, sposobu myślenia, tradycji”.
Franciszek przypomniał również, że św. Jan Paweł II udał się w Afryce do miejsca, z którego odpływały do Ameryki statki z niewolnikami, przewożonymi w katastrofalnych warunkach.
Zdaniem papieża Kościół, który się nie rozwija, cofa się. Postawę tych, którzy argumentują, że "w zeszłym wieku było tak" uznał za "grzech". W jego ocenie nie są to tradycjonaliści, ale zwolennicy "cofania się".
Z pokładu papieskiego samolotu Sylwia Wysocka