Nowy art. 9wa pozwala wojewodzie zmienić decyzję o lokalizacji linii kolejowej, jeśli po rozpoczęciu budowy pojawią się nieprzewidywalne okoliczności – techniczne, środowiskowe lub społeczne – które wpływają na otoczenie inwestycji, lokalną społeczność lub bezpieczeństwo prac. Nie będzie to wymagało ponownej oceny środowiskowej, o ile nie zmienią się parametry techniczne linii.
Gdy korekta decyzji oznacza przejęcie nieruchomości, odszkodowanie ma być liczone według jej wartości odtworzeniowej.
Lokatorzy dostaną opłacony najem zastępczy
Największa zmiana dotyczy najemców. Jeśli decyzja lokalizacyjna obejmie budynek mieszkalny, a umowa najmu została zawarta co najmniej rok wcześniej, inwestor – PLK, CPK lub samorząd – będzie mógł pokryć koszt najmu lokalu zamiennego przez maksymalnie 12 miesięcy. Warunek: najemca musiał zamieszkiwać lokal co najmniej pół roku przed wszczęciem procedury.
Czynsz zostanie ograniczony do lokalnych stawek za lokal zamienny i ustalany w porozumieniu z najemcami.
To reakcja na sytuacje takie jak budowa tunelu średnicowego w Łodzi, gdzie doszło do katastrofy kamienicy i ewakuacji mieszkańców – w tym najemców pozbawionych ochrony prawnej.
Nowy przepis na "siłę wyższą" w tunelach
Projekt wprowadza też mechanizm użycia cudzych rzeczy – np. sprzętu lub instalacji – w sytuacji zagrożenia. Jeśli inwestycja w tunelu wiąże się z ryzykiem znacznej szkody lub wymaga natychmiastowych działań, wojewoda będzie mógł zobowiązać właściciela rzeczy do czasowego udostępnienia jej inwestorowi. Decyzja będzie wydawana w 7 dni, z natychmiastową wykonalnością. Wynagrodzenie ustalone zostanie po zakończeniu korzystania.
Mieszkania zastępcze i rozliczenia z wykonawcami
Gdy z powodu inwestycji budynek nie nadaje się do zamieszkania, inwestor będzie mógł przekazać środki na zabezpieczenie potrzeb mieszkańców. Jeśli winę ponosi wykonawca robót – inwestor będzie mógł domagać się zwrotu kosztów.
Decyzje środowiskowe ważne nawet 20 lat
W przypadku tuneli projekt wydłuża ważność decyzji środowiskowej do 20 lat – tyle czasu inwestor będzie miał na uzyskanie pozostałych pozwoleń. Ma to odzwierciedlać realne tempo dużych projektów infrastrukturalnych.
Koszty? W pierwszej kolejności Łódź
Według PKP PLK nowe przepisy w pierwszym roku obejmą głównie tunel średnicowy w Łodzi. Szacowane koszty to:
• 200–250 mln zł – odszkodowania za przejęte kamienice,
• ok. 15 mln zł – 12-miesięczny najem zastępczy dla lokatorów,
• 5–6 mln zł – wynagrodzenie za korzystanie z cudzych rzeczy, np. tarczy TBM.
Łącznie ok. 271 mln zł. Autorzy projektu podkreślają jednak, że to koszt "mniejszy niż chaos społeczny i dalsze opóźnienia".
Projekt trafi teraz do Sejmu. Ustawa ma wejść w życie 14 dni po ogłoszeniu.
Źródło: Senat RP