Kora, Stańko, Kłosowski…Oni odeszli w 2018 roku

LISTOPAD 2017

Marek Frąckowiak

Aktor teatralny, filmowy i dubbingowy. Podczas swojej kariery zagrał m.in. w "Anatomii miłości", "Pójdziesz ponad sadem", "Alternatywy 4", "C.K. Dezerterzy", "Polskich drogach", "07 zgłoś się", "Psy", "Ogniem i mieczem", "Miodowe lata", "Samo Życie", "Plebania", "Pitbull", "Ranczo" oraz "Popiełuszko. Wolność jest w nas". W 2013 roku u Frąckowiaka wykryto nowotwór. W jednym z wywiadów rok przed śmiercią mówił: „Nie da się tego ukryć, moja choroba stała się publiczną tajemnicą. Jej atak był rzeczywiście agresywny. Kiedy siedziałem na wózku, pytanie "Po co żyć?" samo cisnęło się na usta. Udało mi się".

Alina Janowska

Zagrała setki ról teatralnych, w około 25 filmach i dwunastu serialach. Na polskich scenach była obecna od 1943 roku. Jej pierwszy występ zapowiadał Jerzy Waldorff. Wystąpiła m.in. w "Zakazanych piosenkach", "Ostatnim etapie, "Skarbie, "Ślepym torze", "Samsonie", "Dzięciole", "Dulskich", "Rozmowach kontrolowanych". Ogromną popularność przyniosła jej w połowie lat 60. rola w serialu "Wojna domowa" Jerzego Gruzy, w którym zagrała Irenę Kamińską. Janowska wystąpiła także w innych serialach - "Czterdziestolatek", "Stawka większa niż życie", "Lalka". Aktorkę można było też oglądać w serialu "Złotopolscy", w którym grała apodyktyczną Eleonorę Gabriel. Udzielała się również społecznie; dzięki determinacji artystki na warszawskim Żoliborzu powstało Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom "Gniazdo". Stowarzyszenie organizuje zajęcia pozalekcyjne, wysyła też najmłodszych na ferie i wakacje. Była Kawalerem Orderu Uśmiechu. Od 2013 roku nie była już obecna na scenach, cierpiała na chorobę Alzheimera.

GRUDZIEŃ 2017

Yach Paszkiewicz

Jako twórca teledysków współpracował z takimi wykonawcami jak De Mono, Maciej Maleńczuk, Wojciech Waglewski, Golden Life, Hey, Budka Suflera, Big Day, Formacja Nieżywych Schabuff, Bielizna, Big Cyc i Czarno-Czarni. Paszkiewicz był współtwórcą Yach Film, prezentującego polskie wideoklipy. Imprezę organizowano w Bydgoszczy, Gdańsku, a ostatnia 26. edycja odbyła się kilka dni temu w Opolu.

Czarny Roman

Wysoki, szczupły mężczyzna o wyjątkowo przenikliwym spojrzeniu i niepokojącym wyrazie twarzy. Miłośnik codziennych, kilkunastogodzinnych spacerów w centrum Warszawy. Stały bywalec śródmiejskich kawiarni - pisał o nim serwis naszemiasto.pl. Naprawdę nazywał się Jan Polkowski, ale z powodu czarnego ubioru wszyscy mówili na niego "Czarny Roman", "Czarny Janek", "Pan w czerni" albo "Kruk".

Prof. Henryk Cioch

Zajmował się problematyką prawa cywilnego, spółdzielczego, fundacyjnego, stowarzyszeniowego i rzeczowego. Od 1997 r. pracował na wydziale Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL, a w latach 2002-2004 był prodziekanem tego wydziału. Kierował też Katedrą Prawa Cywilnego. Jako przedstawiciel prezydenta Lecha Kaczyńskiego pracował w Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, a następnie w Komisji Nadzoru Finansowego. W 2010 roku Lech Kaczyński powołał go na członka Narodowej Rady Rozwoju. W 2011 roku został senatorem Prawa i Sprawiedliwości VIII kadencji. Był członkiem Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W grudniu 2015 r. został wybrany przez Sejm na sędziego Trybunału Konstytucyjnego. Przez rok nie był dopuszczany do orzekania przez ówczesnego prezesa Trybunału Andrzeja Rzeplińskiego - wraz z dwójką innych sędziów: Lechem Morawskim i Mariuszem Muszyńskim. Sędziowie zostali w pełni włączeni do składu TK dokładnie rok temu - 20 grudnia 2016 r. - gdy prezesem Trybunału była już Julia Przyłębska.

STYCZEŃ 2018

Ursula K. Le Guin

Zyskała sławę wydaną w 1969 r. powieścią "Lewa ręka ciemności" (The Left Hand of Darkness), która w tym samym roku zdobyła nagrody Hugo i Nebula, jedne z najbardziej cenionych wśród twórców literatury fantastyczno-naukowej. W 2014 r. pisarka zdobyła honorową nagrodę National Book Award. W wygłoszonym wówczas przemówieniu ostrzegała aby kryterium zysku nie decydowało tym co jest dobrą literaturą. Często krytykowała "komercyjną machinę bestsellerów i nagród" mimo, że w 1997 r. była w finale kandydatów do jednego z najwyższych wyróżnień w świecie literatury - Nagrody Pulitzera. Było to osiągnięcie bardzo rzadkie dla twórcy literatury fantastyczno-naukowej. Najważniejsze dzieła Le Guin należą do trzech cykli: "Ekumena" (Ekumen), "Ziemiomorze" (Earthsea) i "Kotolotki" (Catwings). Książki z serii "Ziemiomorze" osiągnęły wielomilionowe nakłady i przetłumaczono je na 16 języków. „Wiem, że zawsze nazywa się mnie +pisarką sci-fi+. Każdy chce wtłoczyć mnie do jednego pudełka, podczas gdy w istocie przebywam w wielu" - powiedziała w jednym z wywiadów.

Lidia Ostałowska

Dziennikarka w czasach PRL-u pracowała jako reporterka w pismach "Przyjaciółka" i "Itd". W stanie wojennym wskutek negatywnej weryfikacji została zwolniona, współpracowała wtedy z podziemną "Solidarnością". Na początku lat 90. dołączyła do działu reportażu "Gazety Wyborczej". Jej artykuły ukazywały się przede wszystkim w dodatku "Duży Format". Pisała reportaże m.in. mniejszościach narodowych i etnicznych, kobietach, młodzieży z subkultur i o ludziach wykluczonych. Za książkę "Farby wodne" Ostałowska była nominowana do Nagrody Literackiej Nike 2012, do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego i Gwarancji Kultury. Była jednym z fundatorów i członków rady Fundacji Itaka. Wykładała na podyplomowych genderstudies w Instytucie Badań Literackich PAN.

Paul Bocuse

Był nazywany "papieżem gastronomii". Jeden z najsłynniejszych szefów kuchni świata i jeden z pionierów tzw. nouvelle cuisine. Jego restauracja - l'Auberge du Pont de Collonges uznawana była za "mekkę" kuchni francuskiej. Od 1975 roku był komandorem Legii Honorowej. Z kolei w roku 2011 The Culinary Institute of America nagrodził go tytułem Szefa Kuchni Stulecia (Chef of the Century). Od jego nazwiska pochodzi nazwa jednego z najbardziej prestiżowych konkursów - Bocuse D'or. Odbywa się on co dwa lata, w trakcie Targów Gastronomii i Żywienia (SIRHA), których pomysłodawcą był właśnie Bocuse.

Dolores O’Riordan

Światu znana była przede wszystkim jako wokalistka The Cranberries - zespołu niezwykle popularnego w latach dziewięćdziesiątych. Grupa The Cranberries została założona w 1989 roku. Zainteresowanie fanów i uznanie krytyki uzyskała już w 1993 roku, kiedy to na rynek trafiła ich debiutancka płyta "Everybody Ese Doinig It, So Why Can't We?". Na płycie znalazło się m.in. nagranie "Linger", które znalazło uznanie po obu stronach oceanu. Zespół sprzedał ponad 40 milionów płyt i był jedną z najbardziej rozpoznawalnych irlandzkich formacji rockowych. Prasa od lat spekulowała o kłopotach zdrowotnych Dolores - mówiło się, że artystka cierpiała na anoreksję.

Tomasz Mackiewicz

Mackiewicz pochodził z Działoszyna pod Częstochową. Gdy miał 18 lat wyprowadził się do dużego miasta. Nie mógł się odnaleźć. W latach 90. uzależnił się od heroiny. Udało mu się pokonać nałóg. Początek jego przygody ze wspinaczką to 2004 rok. Wtedy poznał Marka Klonowskiego, który był jego partnerem wspinaczkowym. Styczniowa wyprawa była jego siódmą próbą wejścia na Nanga Parbat. Wspinał się wraz z Elisabeth Revol. W trakcie schodzenia para utknęła na wysokości około 7400 metrów. Na ratunek wyruszyła im ekipa polskich himalaistów: Adam Bielecki, Denis Urubko, Jarosław Botor i Piotr Tomala. Bielecki i Urubko dotarli do Revol i sprowadzili ją w bezpieczne miejsce. Mackiewicza nie udało się uratować.

Mark Salling

Aktor znany z muzycznego serialu "Glee". Jego ciało znaleziono zwisające z drzewa w parku w San Fernando Valley. Zabijając się, Mark Salling uniknął wyroku za pedofilię. 7 marca miał się odbyć proces oskarżonego o pedofilię aktora. W 2015 roku w domu aktora znaleziono kilkadziesiąt tysięcy zdjęć i filmów z dziecięcą pornografią. Skazujący wyrok oznaczałby dla aktora od 4 do 7 lat więzienia, 250 tysięcy dolarów grzywny oraz po 50 tysięcy dolarów odszkodowania dla każdej z osób uwiecznionych na posiadanych przez niego filmach i zdjęciach.

LUTY 2018

Wojciech Pokora

Był jednym z najwybitniejszych polskich aktorów komediowych. Grał m.in. role Żorża Ponimirskiego z serialu "Kariera Nikodema Dyzmy" oraz docenta Zenobiusza Furmana w serialu "Alternatywy 4". Aktor warszawskich teatrów: Dramatycznego, Nowego i Kwadrat. Wykładowca Akademii Teatralnej w Warszawie. Występował w telewizyjnych kabaretach Olgi Lipińskiej. Największą popularność przyniosły Pokorze jednak występy przed kamerą. Debiutował epizodem w komedii "Mąż swojej żony" Stanisława Barei. W tym samym roku zagrał w "Zezowatym szczęściu" Andrzeja Munka. Jako tajny agent pojawił się w kolejnej komedii Barei, "Małżeństwie z rozsądku”. Zagrał też w "Hydrozagadce" Andrzeja Kondratiuka i zasadniczego porucznika Zubka w serialu "Przygody psa cywila" Krzysztofa Szmagiera. Pokora był jednym z ulubionych aktorów Stanisława Barei, w latach 70. występował w wielu jego filmach. Rozpoczął główną rolą w filmie "Poszukiwany, poszukiwana" , w którym zagrał młodego inteligenta, historyka sztuki, Stanisława Marię Rochowicza, który na skutek różnych życiowych perypetii zmuszony jest podjąć pracę gosposi domowej i w kobiecym przebraniu funkcjonować jako Marysia.

Agnieszka Kotulanka

Znana była przede wszystkim z roli Krystyny Lubicz w telenoweli telewizyjnej "Klan", którą grała do 2013 roku. Kotulanka występowała również w wielu spektaklach telewizyjnych, m.in. "Sile komicznej" z roku 2003. W latach 1981-1989 była aktorką Teatru Współczesnym w Warszawie. Po roku 2000 współpracowała z Teatrem Syrena w Warszawie. Przez ostatnie lata swojego życia zmagała się z chorobą alkoholową.

Antoni Krauze

Nim samodzielnie zabrał się za tworzenie filmów, był m.in. asystentem Krzysztofa Zanussiego na planie filmu "Struktura kryształu". Widzowie mogą kojarzyć go przede wszystkim z filmu "Smoleńsk", który na ekrany kin wszedł w 2016 roku, po wielu problemach w czasie produkcji. Jednak Krauze miał na swoim koncie kilkadziesiąt filmów, w tym wiele dokumentów zrealizowanych na zlecenie TVP (m.in. o Wisławie Szymborskiej czy Zbigniewie Preisnerze). Szczególne miejsce w jego dorobku zajmuje "Czarny czwartek" z 2010 roku czy "Meta" z 1971 roku nagrodzona na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. "Cały czas mam nadzieję, że Bóg pozwoli mi po prostu umrzeć. Wiem, co mówię, bo już raz umarłem i rozmawiam tu z panią jako w pewnym sensie upiór. W 1998 r. miałem zawał i umarłem. Znalazłem się po tamtej stronie. Okropny miałem żal do Pana Boga, że umarłem w takim momencie, kiedy miałem jeszcze tyle spraw do załatwienia, tyle zobowiązań. Córka urodziła dziecko, była na studiach, zięć na studiach, żona sama. I wtedy powiedziano mi, że oni sobie świetnie beze mnie dadzą radę, a moim problemem jest odpowiedzenie na pytanie, co zrobiłem w swoim życiu dobrego" - powiedział w rozmowie z Magdaleną Rigamonti we wrześniu 2016 roku.

Wojciech Wójcik

Kojarzony był głównie z kinem sensacyjnym. Absolwent wydziału reżyserii łódzkiej PWSF. Zaczynał jako asystent u takich mistrzów jak Kazimierz Kutz i Jerzy Kawalerowicz. Debiut filmowy miał w 1981 roku filmem okno. Popularność przyniósł mu obraz "Karate po polsku" z 1982 roku. Najbardziej był znany z serialu telewizyjnego o komisarzu Olgierdzie Halskim (pamiętna kreacja Marka Kondrata). "Ekstradycja" była hitem oglądalności, zdobyła tez Telekamerę jako najlepszy serial. Ostatnim filmem, przy którym pracował był dokument "Prawdziwe życie" z 2013 roku. W 2002 roku został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.

Jan Kuciak

Pracujący dla portalu internetowego Aktuality.sk 27-letni dziennikarz śledczy Kuciak został zastrzelony wraz ze swą 27-letnią partnerką Martiną Kusznirovą w ich własnym domu w Velkej Maczy w kraju (województwie) trnawskim na południowym zachodzie Słowacji. Policja i prokuratura są zdania, że najbardziej prawdopodobną przyczyną zastrzelenia dziennikarza były jego demaskatorskie artykuły. Ostatni, niedokończony artykuł Kuciaka, opisywał działalność włoskich siatek przestępczych na terenie Słowacji oraz obecność osób bliskich włoskiej organizacji mafijnej „n'drangheta” w otoczeniu premiera Roberta Fico.

MARZEC 2018

Stephen Hawking

Hawking cierpiał na stwardnienie zanikowe boczne i był częściowo sparaliżowany. Był najbardziej znanym fizykiem teoretycznym na świecie, sformułował wiele przełomowych koncepcji i hipotez naukowych dotyczących zwłaszcza astrofizyki. Jego książka "Krótka historia czasu" trafiła na listę bestsellerów "Sunday Timesa" i utrzymywała się na niej przez 237 tygodni. W ciągu trwającej ponad 40 lat kariery naukowej Hawking zajmował się głównie kosmologią teoretyczną, w tym zwłaszcza tzw. czarnymi dziurami i grawitacją kwantową. Jego publiczne wystąpienia, których nie unikał mimo, że mógł porozumiewać się z otoczeniem jedynie za pomocą syntetyzatora głosu a także książki popularnonaukowe, w których omawiał współczesną kosmologię i własne odkrycia, uczyniły z niego akademicką sławę. Hawking wielokrotnie ostrzegał przed negatywnymi aspektami niekontrolowanego rozwoju. Przewidywał m.in., że ludzkość czeka przymusowa emigracja z Ziemi lub zagłada. Naukowcowi poświęcono wiele filmów dokumentalnych oraz biograficzną fabułę "Teoria wszystkiego" (2014), nominowaną do 5 Oscarów i ostatecznie wyróżnioną jedną statuetką - dla Eddiego Redmayne'a wcielającego się właśnie w Hawkinga.

Piotr Janczerski

Był konferansjerem, kompozytorem, autorem tekstów i wokalistą popularnych zespołów: "Niebiesko-czarni", z którym był związany od 1963 do 1967 r., i "No To Co". Następnie założył "Bractwo Kurkowe 1791" i grupę "Fraction". Od połowy lat osiemdziesiątych ub. wieku artysta reżyserował widowiska plenerowe i współpracował z grupą Babsztyl (1983-1985). Zajmował się także kompozycją oraz pisaniem tekstów piosenek i scenariuszy programów dla dzieci. Wylansował takie przeboje jak m.in.: "Te opolskie dziołchy", "Pożar w Kwaśniewicach", "A ja lubię defilady", "Po ten kwiat czerwony", "Ballada kataryniarzy", "Gdy chciałem być żołnierzem" czy "Nikifor". Z grupą "Niebiesko-Czarni" wystąpił w filmie "Mocne uderzenie" w 1967 r., a z grupą "No To Co" w filmie "Milion za Laurę".

Oskar Groening

Niemiecki zbrodniarz, znany jako "księgowy Auschwitz", został w 2015 roku skazany za udział w zabójstwie 300 tysięcy węgierskich Żydów. Groening przez lata nie wypowiadał się o swojej przeszłości. O zbrodniach Niemców w Auschwitz zaczął mówić dopiero, gdy spotkał osoby negujące Holokaust. W rozmowie z BBC w 2005 roku opowiadał o krematoriach i komorach gazowych. "Księgowy Auschwitz" mówił, że podczas wojny wierzył w nazizm i uważał, że zabijanie Żydów jest "właściwe". Byliśmy przekonani, że zostaliśmy zdradzeni. Że jest jakiś wielki spisek Żydów przeciwko nam - wspominał po latach. Podczas procesu prosił o przebaczenie. „Nie mam żadnych wątpliwości, że ponoszę moralną winę za ludobójstwo” - zaznaczał. Niemiecki sąd w 2015 roku skazał mężczyznę na więzienie za udział w morderstwie 300 tysięcy osób. Groening odwoływał się od wyroku, jednak sąd odrzucił jego skargę. W grudniu 2017 roku sąd zdecydował, że stan zdrowia mężczyzny jest wystarczająco dobry, by Groening odbył karę w więzieniu.

Oleg Tabakow

Tabakow zagrał w ponad 100 filmach, w tym tak znanych jak "Siedemnaście mgnień wiosny", "Moskwa nie wierzy łzom" czy "Kilka dni z życia Obłomowa", oraz w podobnej liczbie przedstawień teatralnych. Teatrem im. Czechowa kierował przez ponad 15 lat. Stworzył też w Moskwie w 1987 r. własny teatr Tabakierka. Pytany, co uważa za największe osiągnięcie swego życia, odpowiadał, że "wychowywanie uczniów". Był m.in. rektorem szkoły aktorskiej Moskiewskiego Akademickiego Teatru Artystycznego im. Gorkiego, a także dyrektorem koledżu aktorskiego przy Tabakierce. Był laureatem licznych nagród w Rosji, a w 2013 r. został odznaczony krzyżem oficerskim francuskiego Orderu Narodowego Legii Honorowej.

Hubert de Givenchy

To on zaprojektował legendarną "małą czarną" z filmu "Śniadanie u Tiffany'ego". Zasłynął jako stały współpracownik hollywoodzkiej gwiazdy Audrey Hepburn, która nosiła jego kreacje zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym. Ubierał też Jackie Kennedy oraz księżnej Monako Grace Kelly. Otrzymał nominację do Oscara za najlepsze kostiumy do filmu "Zabawna buzia" z aktorką w roli głównej. – Jestem przywiązana do Givenchy’ego, jak Amerykanie do swoich psychiatrów – stwierdziła kiedyś aktorka. – Lubię modę, ale martwi mnie to, co się z nią dzieje, ta ekstrawagancja, te brzydactwa, ten cyrk… – mówił, gdy 23 lata temu odłożył nożyczki krawieckie i odszedł ze świata mody.

Elżbieta Słoboda

O śmierci aktorki poinformował na swym profilu na Facebooku Zbigniew Hołdys. "Po cichu. Była aktorką, koleżanką Bogusia Lindy, po studiach Actors Studio Drama School of New York, gdzie otrzymała tytuł Master of Fine Arts - została fenomenalną edukatorką. Widziałem z bliska jej zajęcia i ich efekty, widziałem jak w Warszawska Szkoła Filmowa z amatorów, ludzi co przyszli prosto z ulicy, czyniła wrażliwe, nieprawdopodobnie przejmujące postaci teatralne i filmowe" - wspominał Elżbietę Słobodę muzyk. Najbardziej była kojarzona z serialem "I kto tu rządzi?", gdzie zagrała Barbarę Zamojską, matkę Agaty. Pamiętana jest ze swej roli w "07 zgłoś się". Ostatni raz mogliśmy ją widzieć na ekranie w 2017 roku w filmie "Labirynt świadomości".

KWIECIEŃ 2018

Milos Forman

Najbardziej utytułowany czeski filmowiec. Absolwent praskiej szkoły filmowej debiutował w 1963 roku etiudami "Gdyby nie ta muzyka" oraz "Konkurs". Pierwszym pełnometrażowym filmem był "Czarny Piotruś". Dla czechosłowackiej kinematografii nakręcił jeszcze dwa filmy – "Pali się moja Panno" i "Miłość blondynki". Po wydarzeniach Praskiej Wiosny z 1968 roku Forman wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie tworzył przez całe życie; obywatelstwo amerykańskie przyjął w latach 70. Największe sukcesy święcił właśnie w USA. W jego "Locie nad kukułczym gniazdem" z 1975 roku "instytucja psychiatryczna staje się mikrokosmosem współczesnego świata" - wskazuje agencja Reutera. Obraz otrzymał w 1976 r. pięć Oscarów, w tym za najlepszy film i dla najlepszego reżysera. Musical "Hair" z 1979 roku to kolejny triumf Formana. A film z 1984 r., opowiadający historię życia i twórczości Wolfganga Amadeusza Mozarta, widzianą oczami rywalizującego z nim kompozytora Antonia Salieriego, dostał aż osiem Oskarów, w tym za najlepszy film oraz najlepszą reżyserię. Z kolei "Skandalista Larry Flynt" z 1996 r., nominowany do Oscara m.in. za najlepszą reżyserię, wygrał w 1997 r. Złote Globy i Berlinale. Ostatni raz stał za kamerą w 2006 roku, kręcąc "Duchy Goi".

Zbigniew Łapiński

Był pianistą i kompozytorem, który tworzył trio z Jackiem Kaczmarskim i Przemysławem Gintrowskim. Współpracę z nimi rozpoczął programem "Mury", który powstał w 1978 r. W jego skład wchodził utwór "Mury", adaptacja piosenki Lluisa Llacha "L’estaca", który stał się nieoficjalnym hymnem czasów "Solidarności". artysta pracował również z Krzysztofem Daukszewiczem, Dorotą Stalińską, Czerwonym Tulipanem, Marianem Opanią, Jerzym Kryszakiem, Ewą Błaszczyk, Grzegorzem Turnauem, Jackiem Wójcickim, Kubą Sienkiewiczem i wieloma innymi artystami. Komponował także utwory instrumentalne. W jednym z wywiadów mówił: "Jeśli ktoś kocha to, co robi i wykonuje swoją pracę najuczciwiej i najlepiej jak potrafi, to jego status artysty zawsze będzie taki sam. Tutaj nie ma znaczenia, jakie to są czasy i jaki jest system". W 1999 r. otrzymał odznakę "Zasłużonego Działacza Kultury", natomiast w 2004 r. został odznaczony "Złotym Krzyżem Zasługi", a w sierpniu 2006 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

CZERWIEC 2018

Irena Szewińska

Najwybitniejsza lekkoatletka w dziejach polskiego sportu, uznana najlepszą sportsmenką globu w 1974 roku, zdobyła siedem medali olimpijskich: trzy złote, dwa srebrne i dwa brązowe. Rekordzistka Polski, Europy i świata w biegach na 100, 200, 400 metrów, w skoku w dal i sztafetach. Wybitna lekkoatletka z początkiem 2014 roku przeszła chemioterapię, ponieważ wykryto u niej nowotwór, z którym walczyła już wcześniej. Wydawało się, że zwycięży bezwarunkowo, ale nowotwór wrócił. Szewińska nie poddała się, dalej walczyła z chorobą i nawet nie zrezygnowała z wyjazdu na zimowe igrzyska do Soczi. Nigdy nie rozstała się ze sportem. Zeszła z bieżni i rozpoczęła działalność w wielu organizacjach. Była wiceprezesem Polskiego Komitetu Olimpijskiego, członkinią Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. - Mój mąż, a zarazem trener, śmiał się ze mnie, że jestem pilna aż do przesady. I nawet wtedy, gdy była plucha albo mróz i zaspy śniegu, wychodziłam na dwór, żeby zrealizować zaplanowaną jednostkę treningową. Wiedziałam, bowiem, że tylko drogą systematycznych przygotowań można dojść do podium. A z treningu w ekstremalnych warunkach atmosferycznych wracałam szczególnie zadowolona, wiedząc, że mnie to przybliża do sukcesów w letnim sezonie – mówiła. 29 września 2007 roku Szewińskiej nadano tytuł doktora honoris causa Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku. Otrzymała również Medal Kalos Kagathos (w 1994 roku) przyznawany wybitnym sportowcom, którzy odnieśli sukces również poza sportem. W 2012 roku została włączona do IAAF Hall of Fame.

Jarosław Kozidrak

Był bratem wokalistki Beaty Kozidrak. W zespole Bajm był kompozytorem, gitarzystą, śpiewał, a także grał na instrumentach klawiszowych. Odszedł z zespołu w 1987 roku. Bajm to polski zespół założony w 1978 roku w Lublinie, grający muzykę będąca połączeniem popu i pop-rocka. Jego nazwa pochodzi o pierwszych liter imion jego założycieli: Beaty Kozidrak, Andrzeja Pietrasa, Jarosława Kozidraka i Marka Winiarskiego. Skład zespołu zmieniał się kilka razy, ale jego stałą wokalistką jest Beata Kozidrak.

Prof. Olga Krzyżanowska

Jako nastolatka należała do Szarych Szeregów, a za swoją działalność została odznaczona Krzyżem Walecznych. Po ukończeniu w 1952 r. Akademii Medycznej w Gdańsku, pracowała m.in. w szpitalach w Pucku i Gdańsku. W 1980 r. wstąpiła do "Solidarności". Od 1989 r. do 2001 była posłem na Sejm: reprezentowała w nim Komitet Obywatelski, Unię Demokratyczną a następnie Unię Wolności. Przez dwie kadencje była wicemarszałkiem Sejmu. W 2001 r. została wybrana do Senatu, w którym reprezentowała Blok Senat 2001. Działała m.in. w Kongresie Kobiet, a w 2010 r. należała do komitetu poparcia, starającego się wówczas o prezydenturę Bronisława Komorowskiego. Była córką podpułkownika Aleksandra Krzyżanowskiego (ps. Wilk) – dowódcy Armii Krajowej na Wileńszczyźnie.

Anthony Bourdain

Bourdain zdobył sławę i uznani szerszej publiczności w 2000 roku, kiedy ukazała się jego książka "Kitchen Confidental". Z dnia na dzień stała się bestsellerem. To wtedy stwierdził, że spróbuje swoich sił jako pisarz i gwiazda telewizji. Przez lata zmagał się z uzależnieniem od narkotyków, ale udało mu się wyjść z nałogu. Pytany o powody, dla których zaczął gotować, odpowiadał, że były dwa. Pierwszy gdy jako dziecko po raz pierwszy spróbował ostryg, drugi, gdy jako nastolatek pracujący na zmywaku podczas wesela przyłapał pannę młodą uprawiającą seks z szefem kuchni. – Wiedziałem, że to jest właśnie to, co chcę robić w życiu – śmiał się. "W swojej karierze zdobył praktycznie każdą nagrodę, jaką można uzyskać w tej branży" - czytamy na portalu CNN. Bourdain urodził się w 1956 roku w Nowym Jorku. Wśród jego najbardziej znanych programów są "Miejsca nieznane" oraz "Bez rezerwacji". Bourdain nagrywał we Francji kolejne odcinki cieszącego się dużą popularnością autorskiego programu dla CNN – "Parts Unknown". Ciało kucharza w pokoju hotelowym znalazł jego bliski przyjaciel, francuski szef kuchni Eric Ripert.

Barbara Wachowicz

Była cenioną pisarką i reporterką. Autorka m.in. popularnej serii biografii "Opowieści Barbary Wachowicz – Wielcy Polacy", w której powstały książki m.in. o Adamie Mickiewiczu, Juliuszu Słowackim, Fryderyku Chopinie, Tadeuszu Kościuszce, Henryku Sienkiewiczu, Stefanie Żeromskim. Organizowała wiele wystaw (także w Łodzi) i spotkań dotyczących polskiej historii. autorką m.in. popularnej serii biografii "Opowieści Barbary Wachowicz – Wielcy Polacy", wśród której swoje miejsce znaleźli m.in.: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Fryderyk Chopin, Tadeusz Kościuszko, Henryk Sienkiewicz, czy Stefan Żeromski. W 1997 roku otrzymała Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, w 2001 tytuł Mistrza Mowy Polskiej, a w 2012 roku prezydent Bronisław Komorowski przyznał jej Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski. Słynne było jej uwielbienie do koloru fioletowego. Nazywana "damą w fioletach" mówiła, że to barwa wierności i pokory, i choć ta druga cecha raczej jej nie dotyczy, nie ma fioletowego nigdy dość. Nawet swoje książki podpisywała długopisem w tym kolorze.

Joanna Kulmowa

Nazywano ją "polską Astrid Lindgren". Była autorką wierszy sztuk teatralnych dla dzieci, a także słuchowisk, scenariuszy telewizyjnych, powieści, opowiadań i poezji. Aktorką i reżyserką. - Poeta to człowiek, który nie zgubił swojej dziecięcej głupoty - uważała Joanna Kulmowa. Jej wiersze pełne inwencji językowej i słów, takich jak "kołdrelie" czy "kreślaki". Wydała kilkadziesiąt tomików wierszy, spośród których młodsi czytelnicy znają "Zimowe słowiki", "Krześlaki z rozwianą grzywą", "Garbatą modlitwę" czy "Dębołki". Starsi - m.in. "Fatum na zakręcie", "Boże umieranie", "Zawiązki", "Suplement mój" i "Moją pełnię, czyli wiersze lubiane" oraz autobiografię "Ciułanie siebie".

Roman Kłosowski

Rola Maliniaka w "40-latku" Jerzego Gruzy była najsłynniejszym z filmowych wcieleń Romana Kłosowskiego. Aktor podkreślał jednak, że czuje się przede wszystkim aktorem dramatycznym, nie komediowym, sam siebie nazywał "umiarkowanym optymistą". Choć zrósł się z rolą wścibskiego i irytującego podwładnego inżyniera Karwowskiego, nie znosił, kiedy ludzie mówili do niego "Maliniak". - Latami tak do mnie mówiono. Wołano za mną na ulicy: - Maliniak, Maliniak!, w sklepie słyszałem: - Dzień dobry, panie Maliniak. Był czas, że to nazwisko doprowadzało mnie do szewskiej pasji, bałem się, że kiedyś komuś przyłożę za Maliniaka - mówił w jednym z wywiadów. Roman Kłosowski był związany m.in. z Teatrami Syrena, Dramatycznym, Ludowym i Nowym w Warszawie. Poza serialem telewizyjnym "Czterdziestolatek" wystąpił także w takich filmach jak "Zamach", "Hydrozagadka", "Eroica", "Baza ludzi umarłych", "Kramarz", "Czy jest tu panna na wydaniu?". Kłosowski zagrał też w filmie Jacka Bławuta "Jeszcze nie wieczór" (2008), którego akcja rozgrywa się w Domu Aktora w Skolimowie. Aktor zakończył karierę w 2016 roku, z powodu kłopotów ze wzrokiem.

Robert Brylewski

Miał ogromny wpływ na polską muzykę niezależną. Zaczynał od rocka, ale potem poruszał się po wielu innych stylistykach. Do inspiracji jego twórczością przyznawali się Muniek Staszczyk, Kazik Staszewski, Tymon Tymański. Według powszechnej opinii działalność Roberta Brylewskiego miała ogromny wpływ na poruszenie ruchów antykomunistycznych. W 1978 roku Robert Brylewski współtworzył zespół The Boors, który rok później, po zmianach w składzie, zmienił nazwę na Kryzys. Grupa zakończyła działalność w 1981 roku; następnie Brylewski, wraz z liderem zespołu Tilt Tomaszem Lipińskim, założył Brygadę Kryzys. W 1982 artyści wydali płytę pt. "Brygada Kryzys", uznaną za pierwszy w Polsce album punkowy, a później - za jedno z najważniejszych wydawnictw w historii polskiej muzyki rockowej. W tym samym roku Brygada Kryzys zakończyła działalność, a Brylewski powołał do życia swój kolejny projekt - Izrael, który był jednym z pierwszym polskich zespołów grających reggae. Grupa nagrała osiem płyt, w tym "Biada, biada, biada", "Nabij faję" i "Duchowa rewolucja". W latach 1985-1993 Robert Brylewski grał również w rockowym zespole Armia, z którym wydał cztery albumy: "Armia", "Legenda", "Czas i byt", a także koncertowy "Exodus". W 1991 roku reaktywował Brygadę Kryzys; nagrał m.in. płytę zatytułowaną "Cosmopolis". Dwa lata później grupa znów zakończyła działalność. W latach 90. muzyk uczestniczył w takich projektach jak: Max i Kelner, Falarek Band, The Users, Dyliżans i Poganie. Nagrał też dwie solowe płyty z muzyką elektroniczną - "Warsaw Beat" i "Warsaw Beat II". W 2003 roku po raz trzeci reaktywowano Brygadę Kryzys, trzy lata później - Izrael. W 2008 roku działalność wznowił Kryzys, czego owocem było wydawnictwo zatytułowane "Kryzys komunizmu".

LIPIEC 2018

Kora

A właściwie Olga Aleksandra Sipowicz była wokalistką rockową i autorką tekstów piosenek. W latach 1976-2008 liderka zespołu Maanam. Od kilku lat zmagała się z chorobą nowotworową. W młodości zaangażowała się w działalność krakowskiego ruchu hipisów. Zaangażowanie się w ruch hipisowski było dla Kory wyrazem buntu oraz ucieczką przed zunifikowanym światem, biedą domu rodzinnego i zwyczajnością dnia codziennego. To właśnie z okresu hippisowskiego pochodzi jej pseudonim artystyczny - Kora. Na początku lat 70. związała się z Markiem Jackowskim, muzykiem bluesowym, współpracownikiem Piwnicy pod Baranami. W 1976 roku założył on wraz z Milo Kurtisem zespół Maanam. W tym samym roku wraz z Maanamem na scenie poznańskiego klubu "Aspirynka" zadebiutowała Kora. Początkowo zespół grał muzykę alternatywną inspirowaną kulturą Bliskiego Wschodu, ale już pod koniec lat 70., w rozszerzonym składzie, stał się zespołem rockowym. Na początku 1980 roku wydali singiel - "Boskie Buenos/Żądza pieniądza". Od tego momentu Maanam stał się jednym z najważniejszych i najbardziej znanych formacji rockowych w Polsce. Sukcesem zakończył się występ muzyków na festiwalu w Opolu w 1980 roku, dzięki któremu Maanam stał się największą gwiazdą muzyki niezależnej. Latem tego samego roku muzycy wydali pierwszy album studyjny zatytułowany "Maanam". Łącznie Maanam wydał 11 studyjnych albumów i po 32 latach działalności przestał istnieć w grudniu 2008 roku. W 1986 roku po rozstaniu Kory z Markiem Jackowskim zespół Maanam ogłosił zawieszenie działalności artystycznej. Reaktywacja nastąpiła w 1991 roku. Od 2009 roku, po ponownym zawieszeniu działalności przez Maanam, Olga Jackowska występowała z byłymi muzykami zespołu w formacji pod nazwą Kora. W 2011 roku na rynku pojawił się ich pierwszy album - "Ping Pong". Została odznaczona Srebrnym Medalem "Zasłużony Kulturze – Gloria Artis" oraz Złotym Fryderykiem za całokształt twórczości. By sfinansować leczenie Kora musiała sprzedać dom. M.in. dzięki rozpoczętej przez artystkę kampanii na rzecz refundacji leku zawierającego substancję czynną – olaparyb, w 2016 roku lek został w Polsce włączony do osobnego programu lekowego.

Tomasz Stańko

Był bez wątpienia mistrzem swego instrumentu. Zarówno, kiedy grał swój ukochany jazz, jak i wtedy kiedy grał muzykę popularną - grał z niespotykaną maestrią, w swoim charakterystycznym stylu. Grał na całym świecie, współpracował m.in. Cecilem Taylorem, Janem Garbarkiem, Peterem Warrenem, Stu Martinem, Donem Cherrym, Garym Peacockiem, Davem Hollandem, Dino Saluzzim. Nagrywał i koncertował z czołówką polskiej muzyki, m.in. z Michałem Urbaniakiem, czy Anną Marią Jopek. Aktywnie zajmował się też organizacją życia jazzowego. Był organizatorem, a także często grał w Bielsku-Białej, na tamtejsze jesieni jazzowej. Komponował muzykę filmową, nagrywał z artystami zaliczanymi do kręgu muzyki popularnej, ale nade wszystko znany był z jazzu. Do jego najważniejszych płyt zalicza się m.in. "Music for K.", "Witkacy - Pejotl", "Freelectronic: Switzerland", "Suspended Night". Stańko przyznał, że "lubi grać z młodymi", ponieważ jak wówczas podkreślił - "oni mają w sobie wszystko i jeszcze coś nowego, dzięki czemu sam mogę znaleźć się w nieco innym czasie niż jestem". Zmarł po długich zmaganiach z rakiem.

Kazimierz Witkiewicz

Znany był krakowskiej publiczności z setek ról teatralnych. W Polsce znany był jednak z filmów. W niektórych zagrał role bardzo charakterystyczne, jak w pamiętnej komedii "Nie lubię poniedziałku" (kadr z filmu wyżej) w reżyserii Tadeusza Chmielewskiego, gdzie zagrał niezapomniana rolę Włocha zagubionego na ulicach Warszawy. I właśnie z kreacją Francesco Romanelliego był najbardziej kojarzony przez ogół miłośników kina. W 1947 roku, pod dwóch latach grania na deskach teatrów we Wrocławiu i Katowicach przeniósł się na stałe do Krakowa. Tu występował do 1982 roku.

SIERPIEŃ 2018

Konrad Gaca

Był autorem programu Mądrego Odchudzania GACA SYSTEM. Był założycielem ośrodków, w których pomagał w walce z otyłością. Wydał kilka książek o tej tematyce. Występował także jako ekspert w telewizji. Miał swoje programy w stacjach Polsat i TVP. Poza tym był wielokrotnym finalistą wielokrotnym finalistą Mistrzostw Polski w Kulturystyce & Wellness i Fitness & Wellness.

Kazimierz Karabasz

Był autorytetem w świecie dokumentalnego kina, twórcą tzw. polskiej szkoły dokumentu. Do historii kina przeszła m.in. zrealizowana w latach 50. tzw. czarna seria, czyli kilkanaście filmów dokumentalnych pokazujących wstydliwie skrywane fragmenty polskiej rzeczywistości tego okresu. W kolejnej dekadzie powstały jego najbardziej znaczące utwory i wykrystalizowała się autorska metoda kręcenia dokumentów, wykorzystywana potem przez innych reżyserów w kraju i za granicą. Jak podkreślają eksperci, bez "Muzykantów", "Ludzi w drodze", "Węzła", "Na progu" i "Roku Franka" film dokumentalny wyglądałby zupełnie inaczej. Karabasz traktował swoich bohaterów w sposób szczególny - zawsze z cierpliwością, uczciwie, z olbrzymim szacunkiem. Za swoje filmy odbierał wielokrotnie prestiżowe nagrody filmowe, m.in. Grand Prix Festiwalu w Lipsku, Złote Lwy na MFFKiD w Wenecji, nagrodę główną MFFK w Oberhausen czy Golden Gate Award MFF w San Francisco. W 2017 roku został uhonorowany tytułem doktora honoris causa Szkoły Filmowej w Łodzi. Po raz pierwszy w historii łódzkiej uczelni uczczono w ten sposób dokumentalistę.

John McCain

Amerykański senator Partii Republikańskiej z Arizony. Cierpiał na nowotwór mózgu. Zmarł dzień po tym, jak zrezygnował z leczenia raka mózgu. czasie wojny wietnamskiej był pilotem. W październiku 1967 roku trafił do wietnamskiej niewoli, w trakcie której był wieziony w kilku obozach jenieckich, gdzie poddawany był ciężkim torturom. Mimo to nie ujawnił żadnej informacji poza swoimi danymi oraz stopniem wojskowym. Wielki szacunek zyskało mu to, że jako syn admirała marynarki wojennej USA, dowódcy operacji wojennych na Pacyfiku, mógł zostać zwolniony z wietnamskiej niewoli przed innymi jeńcami, ale odmówił preferencyjnego traktowania. Do USA wrócił w 1973 roku, po podpisaniu w Paryżu porozumień pokojowych między stronami walczącymi. Po powrocie stał się bohaterem prasy, która poświęcała mu dużo miejsca w swoich artykułach. W 2000 roku ubiegał się o nominację republikanów na urząd prezydenta i wygrał prawybory w kilku stanach. Nominację Partii Republikańskiej uzyskał jednak wówczas gubernator stanu Teksas George W. Bush. Osiem lat później, po wygraniu prawyborów w 21 stanach, zapewnił sobie nominację Partii Republikańskiej na jej kandydata w wyborach prezydenckich w 2008 r. Dał się poznać jako surowy krytyk Donalda Trumpa. McCain był zwolennikiem zaangażowania USA na świecie i w NATO oraz wywierania presji na Rosję w związku z Ukrainą. Zabiegał o zwiększenie wojskowej pomocy USA dla sił zbrojnych Polski, Estonii, Litwy i Łotwy oraz przyspieszenie prac nad tarczą antyrakietową w Europie.

Kofi Annan

Był jednym z najbardziej znanych na świecie dyplomatów i - jak ocenia agencja AP - pełną charyzmy symboliczną postacią ONZ. Był pierwszym pochodzącym z Afryki Subsaharyjskiej i jedynym czarnoskórym sekretarzem generalnym tej organizacji. Kierował nią przez dwie kadencje, od 1 stycznia 1997 roku do 31 grudnia roku 2006. W tym czasie, w roku 2001, wraz z Organizacją Narodów Zjednoczonych otrzymał pokojowego Nobla. W swoim oświadczeniu obecny sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres, napisał, że "Annan był siłą prowadzącą ku dobru. (...) Pod wieloma względami Kofi Annan ucieleśniał Narody Zjednoczone". Guterres podkreślił, że dyplomata z Ghany wprowadził ONZ "w nowe tysiąclecie z niezrównaną godnością i determinacją" oraz "zapewniał ludziom przestrzeń do dialogu, miejsce na rozwiązanie problemów i drogę do lepszego świata”. AFP podkreśla, że w czasie działań Annana jako szefa operacji pokojowych ONZ zapisane zostały jedne z najciemniejszych kart historii - ludobójstwo w Rwandzie z 1994 roku i masakra w Srebrenicy z roku 1995. Porażki te - jak pisał polityk w autobiografii - "zderzyły go z tym, co miało zostać jego największym wyzwaniem jako sekretarza generalnego: by zrozumiane zostały zasadność oraz konieczność interwencji w przypadku rażącego łamania praw człowieka". Utworzona przez polityka Kofi Annan Foundation zajmuje się działaniem na rzecz zrównoważonego rozwoju i na rzecz pokoju. Ten pochodzący z Ghany polityk był również członkiem grupy The Elders (ang. starszyzna) - międzynarodowej organizacji pozarządowej kilkunastu byłych światowych przywódców, założonej w 2007 roku przez Nelsona Mandelę.

Aleksander Zacharczenko

Zacharczenko zginął w wyniku eksplozji ładunku wybuchowego w kawiarni Separ w centrum Doniecka. "Separ" to potoczne określenie prorosyjskiego separatysty w Donbasie. W 2013 roku, gdy na Ukrainie rozpoczęła się proeuropejska rewolucja, udzielał się w organizacjach opowiadających się po stronie prorosyjskich władz, na których czele stał ówczesny prezydent Wiktor Janukowycz. W maju 2014 roku, po zajęciu przez siły prorosyjskie Doniecka, Zacharczenko został komendantem wojskowym tego miasta, po czym stanął na czele tzw. MSW donieckiej republiki. 7 sierpnia 2014 roku objął stanowisko przywódcy DRL.Zacharczenko nie jest pierwszym działaczem ze wspieranych przez Moskwę samozwańczych tworów na wschodzie Ukrainy, który zginął w ostatnich latach w wyniku zamachu bądź zmarł w tajemniczych okolicznościach.

Aretha Franklin

Śpiewała jazz, pop, blues, gospel, soul oraz r'n'b. Do jej największych przebojów należą m.in. "Respect", "I Say a Little Prayer", "(You Make Me Feel Like) A Natural Woman", "Day Dreaming". Wokalistka wystąpiła w kilku filmach, w tym w komedii muzycznej Johna Landisa "Blues Brothers" (1980 r.), a także w jej sequelu "Blues Brothers 2000". Chętnie angażowała się politycznie. Intensywnie wspierała w kampaniach Billa Clintona, dwukrotnie wystąpiła na imprezach inaugurujących jego prezydenckie kadencje. W 1992 r. zaśpiewała hymn na krajowej konwencji Demokratów. W 2005 roku została odznaczona przez George'a W. Busha Prezydenckim Medalem Wolności, najwyższym cywilnym odznaczeniem Stanów Zjednoczonych. W styczniu 2009 roku zaśpiewała na inauguracji pierwszego w historii USA czarnoskórego prezydenta Baracka Obamy. Aretha Franklin po raz ostatni zaśpiewała w listopadzie 2017 r. w Nowym Jorku podczas gali fundacji Eltona Johna, wspierającej walkę z AIDS. Zdobyła 18 nagród Grammy, była pierwszą kobietą przyjętą do Rock and Roll Hall of Fame i najlepszą wokalistką wszech czasów wg magazynu "Rolling Stone". Zmagała się z rakiem trzustki.

Kazimiera Utrata

Najbardziej znana była z roli "pani Stasi" w telenoweli "Klan", którą odgrywała nieprzerwanie od ponad 20 lat. Karierę rozpoczynała od występów w teatrze, a na ekranie debiutowała w roku 1959 w "Lotnej" Andrzeja Wajdy. W 1963 roku Utrata otrzymała wyróżnienie na I Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu za wykonanie "Piosenki o okularnikach" do tekstu Agnieszki Osieckiej. W latach 1968-2000 aktorka była związana z Teatrem Polskim w Warszawie. Na małym i dużym ekranie także gościła nierzadko, choć przeważnie w rolach drugoplanowych i epizodycznych, jak w "Polskich drogach" czy "Polowaniu na muchy".

Piotr Szulkin

Jego pełnometrażowym debiutem był film "Golem" z 1979 roku, za który otrzymał m.in. nagrodę za debiut reżyserski na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 1980 roku. Za scenariusz do "Golema" otrzymał w 1981 Grand Prix i wyróżnienie FIPRESCI na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Madrycie. "Golem" to pierwsza część fantastycznonaukowej tetralogii, do której zaliczają się również filmy: „Wojna światów – następne stulecie” (1981), "O-bi, o-ba. Koniec cywilizacji" (1984) i "Ga, ga. Chwała bohaterom" (1985). W 1990 roku Szulkin nakręcił film "Femina" według powieści "Pawilon małych drapieżców" Krystyny Kofty. Jego ostatnim filmem pełnometrażowym był "Ubu Król" (2003) na motywach dramatu Alfreda Jarry. Szulkin był także reżyserem spektakli Teatru Telewizji. W tej roli zadebiutował w 1977 roku sztuką Roberta F. Lane’a "Krzyżówka". Później wyreżyserował również: "Pępowinę" (1991) Krystyny Kofty, "Tango" (1992) Sławomira Mrożka, "Karierę Arturo Ui" (1997) Bertolta Brechta. W 2013 roku Piotr Szulkin został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za "wybitne zasługi dla polskiej kultury, a także osiągnięcia w twórczości filmowej i pracy dydaktycznej". Dwa lata później, w 2015 roku został laureatem Srebrnego Medalu "Zasłużony Kulturze - Gloria Artis".

Gen. Zbigniew Ścibor Rylski

Bohater wojenny i uczestnik Powstania miał 101 lat. W ubiegłym roku po raz ostatni wziął udział w obchodach 73. rocznicy Powstania Warszawskiego. "Żegnam się z wami" - mówił wtedy. Urodził się na Kresach Wschodnich, ukończył w stopniu sierżanta wojskową szkołę lotniczą, a po wybuchu wojny dostał awans na podporucznika. Po kampanii wrześniowej próbował przedrzeć się do Rumunii, ale dostał się do niemieckiej niewoli. Uciekł z obozu i wstąpił do konspiracji. Najpierw walczył w szeregach AK na Wołyniu z UPA, potem bił się w Powstaniu Warszawskim w batalionie Czata49, jako dowódca kompanii. Po upadku Powstania awansowano go do stopnia kapitana, otrzymał też Virtuti Militari. W 1984 r. został jednym z członków Obywatelskiego Komitetu Obchodów 40. Rocznicy Powstania Warszawskiego, należał także do grupy inicjatywnej utworzenia Muzeum Powstania Warszawskiego. Później był w składzie Rady Honorowej Budowy Muzeum. W 1990 r. został prezesem Związku Powstańców Warszawskich. Był także sekretarzem Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari. W 2005 r. otrzymał awans na generała brygady. Był najstarszym stopniem żyjącym uczestnikiem Powstania. W 2012 IPN oskarżył go o współpracę z UB. Generał wyjaśniał, że był "wtyką", a dzięki zbieraniu informacji od funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa udało mu się ocalić wielu kolegów z AK. Ruszył nawet proces lustracyjny, jednak sąd - na wniosek biegłego - odroczył postępowanie ze względu na stan zdrowia Ścibora-Rylskiego. Dla gen. Zbigniewa Ścibor-Rylskiego, który przywiązywał ogromną wagę do pamięci o Powstaniu Warszawskim, ważne były tragiczne losy ludności cywilnej - powiedział PAP Zbigniew Galperyn ps. Antek, weteran AK i żołnierz Powstania Warszawskiego. Był wspaniałym kolegą - dodał. Ważnym elementem jego biografii była służba w szeregach 27. Wołyńskiej Dywizji Armii Krajowej przeszedł z nią cały szlak bojowy i dotarł na Lubelszczyznę.

Bronisław Opałko

Występował w kabarecie "Pod postacią", później założył "Orkiestrę do Użytku Wewnętrznego". Następnie w 1987 r. utworzył własny kabaret "Pigwa show" wcielając się w postać Genowefy Pigwy, mieszkanki Napierstkowa. - Wcielał się w rolę Pigwy, bo to pozwalało "zarobić na chleb", ale szkoda, że go więcej nie pokazano jako kompozytora muzyki. Napisał wiele płyt, dużo piosenek, takich wpadających w ucho, wszystko jest w nich przemyślane – powiedział w rozmowie z PAP Jan Kozłowski, współtwórca kabaretu "Pigwa Show". Podkreślił, że z Opałko współpracował od 42 lat. - W tym czasie byliśmy co najmniej dziesięć razy w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Australii, nie mówiąc o Polsce. Każde miasto, w którym dom kultury liczył ok. 300 miejsc, to my wszędzie byliśmy tam po kilka lub kilkanaście razy – dodał Kozłowski. Artysta od kilku lat zmagał się z chorobą.

WRZESIEŃ 2018

Szarlota Pawel

To pseudonim scenarzystki i rysowniczki komiksowej Eugenii Szarloty Pawel-Kroll. Była wymieniana obok takich klasyków gatunku jak Janusz Christa i Henryk Jerzy Chmielewski. Na łamach prasy wydała ponad tysiąc odcinków historii obrazkowych, a od lat 80. XX w. opublikowała kilkanaście komiksów. Wśród nich te najpopularniejsze, o przygodach Jonki, Jonka i Kleksa. W „Świecie Młodych” przeszła szkołę rysowania pod okiem Papcia Chmiela, ale wykształciła własny styl. Do najbardziej znanych jej komiksów należą: "Przygody Jonki, Jonka i Kleksa", "Smocze jajo", "Złoto Alaski", "Porwanie księżniczki" czy "Pióro kontra flamaster". W latach 80. wydano także cykl utrzymanych w klimacie "Alternatyw 4" komiksów o zmaganiach Kubusia Piekielnego i jego rodziny z PRL-owskim budownictwem. Nazywano ją "pierwszą damą polskiego komiksu".

Grzegorz Russak

Był znanym kucharzem i gawędziarzem a także myśliwym. Lekarz weterynarii, doktor nauk rolniczych, autor programu telewizyjnego "Smaki Polskie" a także książek kulinarnych. Był propagatorem kuchni rodzimej. Uważał, że nie można „pluć do polskiego talerza”. - Jako Polacy musimy rozumieć, że po europejsku to jest bronić tego, co swoje. A nie bezkrytycznie brać wszystko, co ze świata do nas przychodzi, nawet jeśli to jest głupie. My i tak kupujemy to w ciemno. Bez sensu – mówił. Opracował recepturę zupy przytoczniańskiej, która była połączeniem pomidorowej z gulaszem.

Burt Reynolds

Pionier, który udowodnił, że można przejść drogę od sportowca do dobrze płatnego aktora. Tak m.in. wspominali go przyjaciele. Reynolds był nie tylko aktorem filmowym, teatralnym i telewizyjnym, znanym m.in. z komedii sensacyjnej "Mistrz kierownicy ucieka". Zajmował się również reżyserowaniem i produkcją filmów, współtworzył scenariusze. W 1972 r. zagrał w filmie "Uwolnienie" razem z Johnem Voightem. To była przełomowa rola w jego karierze. Popularność przyniosła mu także rola w filmie Woody'ego Allena "Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o seksie, ale boicie się zapytać". Szesnaście lat później otrzymał pierwszą nominację do Oskara za rolę drugoplanową w filmie "Boogie Nights". "Burt Reynolds był jednym z moich bohaterów. Był pionierem. Pokazał, jak przejść drogę od sportowca, do dobrze płatnego aktora" - takimi słowami pożegnał aktora Arnold Schwarzenegger.

PAŹDZIERNIK 2018

Scott Wilson

Kojarzony przede wszystkim z roli Hershela Greene’a w serialu The Walking Dead, z którym był związany od 2011 roku. Aktor od lat związany był ze światem filmowym, jednak swoją karierę rozpoczynał od teatru. W 1967 roku zadebiutował w filmie pełnometrażowym "W upalną noc" w reżyserii Normana Jewisona, a następnie pojawiał się w kolejnych filmach takich jak "Wielki Gatsby", "Egzorcysta III", "G.I. Jane" czy "Pearl Harbor". Popularność przyniosły mu takie produkcje jak "The Ninth Configuration" oraz "CSI: Kryminalne zagadki Las Vegas", gdzie zagrał Sama Brauna w dziewięciu odcinkach.

Charles Aznavour

Francuski piosenkarz pochodzenia ormiańskiego, aktor, kompozytor i autor tekstów urodził się w Paryżu w 1924 roku jako Szahnur Waghinak Aznawurian. Karierę - dzięki rodzicom - emigrantom, zaczął jeszcze jako dziecko. Aznavour jest wykonawcą znanych na całym świecie przebojów, jak "Isabelle", "Les Comediens", "For me formidable". Do wielu ze swoich piosenek sam napisał muzykę i słowa. W początkach swojej kariery towarzyszył na scenie Edith Piaf. Muzyk ma na swoim koncie ponad 2000 kompozycji, zagrał też w ponad 60 filmach. Jest jednym z tych muzyków, którzy sprzedali ponad 200 milionów płyt. Piosenki nagrywał w wielu językach - sam władał biegle ośmioma.

Piotr Pawłowski

W 1982 roku niefortunnie skoczył do wody na główkę, w wyniku czego złamał kręgosłup. Był sparaliżowany, poruszał się na wózku. Ukończył Instytut Studiów nad Rodziną Uniwersytetu im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego i Podyplomowe Studium Etyki i Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Był doktorantem Szkoły Nauk Społecznych przy Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Był aktywnym dziennikarzem, działaczem społecznym, pracującym na rzecz likwidacji barier architektonicznych, cyfrowych, społecznych i prawnych. Założył i przewodniczył Fundacji Integracja. Wyróżniony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, nagrodą im. Andrzeja Bączkowskiego, Medalem Rzecznika Praw Obywatelskich i Medalem Rzecznika Praw Dziecka, a także tytułem "Społecznika Roku 2015". "Wyprzedził swoją epokę w działalności na rzecz osób z niepełnosprawnościami" – napisał o nim RPO Adam Bodnar.

Henryk Dzido

W 1998 przystąpił do Samoobrony RP; był pełnomocnikiem wyborczym Komitetu Wyborczego Andrzeja Leppera w wyborach prezydenckich w 2000 oraz pełnomocnikiem KW Samoobrony RP w wyborach parlamentarnych rok później. Pracował w Komisji Spraw Zagranicznych i Komisji Spraw Unii Europejskiej, przewodniczył Kołu Senatorów Samoobrony RP oraz był wiceprzewodniczącym klubu parlamentarnego partii. Występował także jako obrońca Andrzeja Leppera w procesach sądowych. W grudniu 2005 roku powołano go na stanowisko członka Trybunału Stanu, w którym zasiadał do 2007. W lutym 2006 odszedł z Samoobrony RP. Współtworzył następnie Samoobronę Ruch Społeczny. W sierpniu 2006 objął w niej funkcję przewodniczącego. W 2007 został jednym z liderów Samoobrony Odrodzenie.

Bogdan Sawicki

Na początku lat 90. rozpoczął pracę w Polskim Radiu - początkowo w rozgłośni w Białymstoku, a następnie w Programie I Polskiego Radia, gdzie prowadził audycję "Zawsze 5 po..". W 1999 r. zaczął pracę w zespole "Inforadia", w którym prowadził program "News and Talk". Sawicki był także lektorem w TVP2, prowadzącym "Telewizyjnego Kuriera Warszawskiego", wydawcą programów informacyjnych oraz autorem programu "Odkryj Nowy Świat" w TVP3. W latach 2000-2002 współpracował z Polskim Radiem Bis. Prowadził tam poranny program "Wstawaj, szkoda dnia" o charakterze informacyjno-edukacyjnym. Pod koniec 2001 r. zaczął prowadzić w TVP 1 codzienny program informacyjny "Agrobiznes", a od marca 2009 r. współpracował z Radiową Jedynką, gdzie był prowadzącym "Czterech pór roku" i "Lata z Radiem". W latach 2011-2015 był współprowadzącym plenerowych koncertów "Lata z Radiem". Od pewnego czasu zmagał się z chorobą nowotworową.

Edward Dwurnik

Jeden z najbardziej rozpoznawalnych twórców polskiej sztuki współczesnej. Mieszkał i pracował w stolicy. Był laureatem licznych nagród, m.in. nagrody krytyki artystycznej im. Cypriana Kamila Norwida (1981 r.), nagrody Komitetu Kultury Niezależnej "Solidarności" (1983 r.), nagrody Coutts Contemporary Art Foundation (1992 r.). Jego dotychczasowy dorobek obejmuje ponad 3,5 tysiąca obrazów oraz 10 tysięcy rysunków. Artysta wykonał blisko pięć tysięcy obrazów, ok. 14 tys. prac na papierze i 3,5 tys. grafik. Stworzył też rysunki i gwasze do filmów animowanych "Wawrzyniak, 360 stopni" (2007 r.) oraz "Oaza" (2009 r.) w reżyserii Andrzeja Barańskiego. O twórczości Dwurnika powstało kilka filmów dokumentalnych m.in. "Owoce Ziemi" (1977 r.), "Portret z natury" (1984 r.), "Polska Nike" (1978 r.) w reżyserii Andrzeja Szczygła oraz "Podróże Edwarda Dwurnika" (1995 r.) w reżyserii Grażyny Banaszkiewicz.