Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
System kaucyjny 2025: Nowe zasady
Od 1 października 2025 roku w Polsce zacznie obowiązywać nowy system kaucyjny, mający usprawnić recykling butelek i puszek po napojach. Wprowadzenie kaucji ma zachęcić konsumentów do zwracania opakowań, co przełoży się na zmniejszenie ilości odpadów zaśmiecających środowisko. Niestety, już teraz eksperci wskazują na potencjalną lukę w systemie, która może podważyć jego efektywność.
Kaucja tylko za "kupione" napoje
Kluczowym problemem nowego systemu kaucyjnego jest sposób traktowania opakowań po napojach przekazywanych nieodpłatnie. Zgodnie z obecnymi przepisami, kaucja ma być pobierana wyłącznie w momencie sprzedaży napoju. Oznacza to, że opakowania po napojach rozdawanych za darmo - na przykład podczas akcji charytatywnych, imprez sportowych czy w ramach promocji - mogą być wyłączone z systemu kaucyjnego.
Dr Krzysztof Hornicki, dyrektor ds. ochrony środowiska OK Operator Kaucyjny, zwraca uwagę, że producenci często angażują się w takie działania, co generuje ogromne ilości odpadów opakowaniowych. Literalna interpretacja przepisów oznaczałaby, że te opakowania nie byłyby objęte kaucją, co prowadziłoby do powstawania "białych plam" w systemie i potencjalnych nadużyć.
Dwa scenariusze dla producentów i konsumentów
Ministerstwo Klimatu i Środowiska podjęło próbę uregulowania tej kwestii, wprowadzając zapisy w zezwoleniach dla operatorów systemu kaucyjnego. Jak podaje Portal Samorządowy dzięki temu producenci mają dwie główne opcje:
- Opłacenie kaucji przez producenta: W tym scenariuszu producent, przekazując napoje nieodpłatnie (np. pracownikom, bankom żywności, uczestnikom eventów), będzie zobowiązany naliczyć i zapłacić równowartość kaucji bezpośrednio operatorowi systemu kaucyjnego. Dzięki temu środki na zagospodarowanie tych odpadów zostaną zapewnione, a konsumenci będą mogli zwrócić opakowania i otrzymać kaucję. To rozwiązanie jest oceniane pozytywnie, ponieważ zapewnia finansowanie zbiórki i recyklingu wszystkich opakowań, zgodnie z zasadą rozszerzonej odpowiedzialności producenta.
- Brak kaucji za darmo rozdawane napoje: Alternatywą jest sytuacja, w której producent, chcąc uniknąć dodatkowych kosztów, umieści na opakowaniach rozdawanych napojów odrębne kody kreskowe, niezarejestrowane w ogólnopolskiej bazie danych systemu kaucyjnego. Wówczas kaucja za te opakowania nie zostanie pobrana ani wypłacona konsumentowi. Może to prowadzić do dezorientacji, frustracji wśród konsumentów, a także negatywnie wpłynąć na wizerunek firmy, która nie wspiera proekologicznych rozwiązań.
Jak będzie działać system kaucyjny w praktyce?
Od 1 października 2025 roku, kupując napój w opakowaniu ze specjalnym logotypem, do ceny zostanie doliczona kaucja. Kaucja będzie pobierana przez wszystkie jednostki handlowe oferujące napoje objęte systemem. Zwrot opakowań będzie możliwy bez konieczności okazywania paragonu, w dowolnym punkcie zbiórki. .
Systemem kaucyjnym objęte zostaną:
- Jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych o pojemności do 3 litrów.
- Metalowe puszki o pojemności do 1 litra.
- Szklane butelki wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra.
Wyłączone z systemu są m.in. opakowania po produktach mlecznych czy szklane butelki jednorazowe.