Brian Wood z University of California wraz z zespołem przeanalizowali dane demograficzne i behawioralne społeczności dzikich szympansów zamieszkujących Park Narodowy Kibale. Na tej podstawie obliczyli wskaźnik dzietności i przeżywalności. Warto dodać, że szympansy oraz bonobo są najbliższymi krewnymi człowieka.Analizy wykazały, że dzika społeczność zamieszkująca tereny Ugandy żyje jeszcze wiele lat po zakończeniu reprodukcji. Ich płodność spada około 30. roku życia. Po 50. roku życia nie zaobserwowano już żadnych urodzeń. Okazuje się, że niektóre szympansy żyły jeszcze 10-15 lat w stanie, który można określić jako menopauzę. Co ciekawe, tego typu zjawiska nie zaobserwowano w przypadku społeczności żyjących w innych regionach.
Na tropie tajemnic ewolucji ー skąd wzięła się menopauza u szympansów?
U kobiet przekwitanie zaczyna się około 50. roku życia. Pozostaje im zatem jeszcze kilka dekad życia. Odkrycia naukowców wykazały, że szympansy z Ugandy spędzają w stanie menopauzy około 1/5 swojego dorosłego życia. Badacze postanowili sprawdzić, czy pojawiają się podobieństwa między nami, jeśli chodzi o zmiany hormonalne. Po analizie pięciu hormonów mierzonych w 560 próbkach moczu od 66 samic w wieku od 14 do 67 lat okazało się, że zmiany endokrynologiczne są zbliżone. Przykładowo wzrastał poziom hormonu folikulotropowego i luteinizującego, zaś spadał poziom estrogenów i progestagenów.
Jak to możliwe, że dzikie szympansy z Ugandy wyewoluowały w ten sposób? Do tej pory istniały dwie teorie, jednak odnosiły się one do społeczności orek, u których również występuje menopauza. Zdaniem badaczy u tego gatunku przekwitanie pojawiło się w wyniku konieczności konkurowania o zasoby w grupach rodzinnych. Drugą i bardziej znaną teorią ewolucji menopauzy jest hipoteza babci, która też odnosi się do życia orek. Opiera się ona na założeniu, że starsze samice żyją jeszcze po swoich latach rozrodczych, aby zwiększyć szanse na rozmnażanie się ich córek i przetrwanie wnuków.
Co oznaczają najnowsze odkrycia?
Zdaniem naukowców powyższe teorie raczej nie mają zastosowania do szympansów, bowiem starsze samice zazwyczaj żyją oddzielnie od swoich córek. Te z kolei opuszczają rodziny w dorosłym wieku. Przeprowadzona analiza to dopiero początek badań poświęconych ewolucji menopauzy. Może się okazać, że do tej pory nie docenialiśmy długości życia dzikich szympansów. Omawiana społeczność mieszka w odległej części Ugandy, dzięki czemu mogła w spokoju się rozwijać. Niewątpliwie miało to istotny wpływ na jej długowieczność Zdaniem Michaela Canta, biologa ewolucyjnego, nowe dane pochodzące od mało znanych populacji mogą wywrócić do góry nogami założenia dotyczące historii życia nawet najbardziej znanych gatunków.