Subskrybuj nas na Youtube
Niebezpieczna roślina inwazyjna
Ostrzeżenia o kontakcie z tą rośliną powtarzane są rokrocznie przed rozpoczęciem letniego sezonu turystycznego. Niestety, pomimo szerzenia wiedzy, nadal zdarzają się przypadki mniej i bardziej poważnych poparzeń. Barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi) – pomimo wielu lat zwalczania – wciąż intensywnie się rozprzestrzenia. Bywa też często mylony z popularnymi gatunkami roślin występujących w Polsce, głównie z:
- barszczem zwyczajnym (Heracleum sphondylium),
- arcydzięglem litworem (Angelica archangelica),
- lub dzięglem leśnym (Angelica sylvestris).
Okres kwitnienia barszczu Sosnowskiego przypada na czerwiec i lipiec, a ze względu na toksyczne właściwości soków kontakt z rośliną jest najbardziej niebezpieczny w upalne dni.
Cechy charakterystyczne: Jak wygląda barszcz Sosnowskiego?
Roślinę najłatwiej rozpoznać – i odróżnić od podobnych gatunków – po nietypowych rozmiarach. Łodyga dojrzałej rośliny osiąga od 1 metra do nawet 4 metrów wysokości. Kolejny znak charakterystyczny to szeroka, podłużnie bruzdowana łodyga o średnicy do 10 cm – wewnątrz pusta. U dołu może być pokryta ciemnymi, purpurowymi plamkami. Rozbudowany jest również korzeń rośliny, sięgający czasem nawet do 2 metrów. Barszcz Sosnowskiego zwraca zazwyczaj uwagę szerokimi kwiatostanami o dużych, parasolowatych baldachimach, dochodzących nawet do 50 cm średnicy. Kwiaty są drobne, białe, mogą mieć lekko zaróżowione płatki. W okresie kwitnienia pachną podobnie jak świeżo skoszone siano. Liście rośliny są szerokie – zazwyczaj lekko postrzępione, o średnicy nawet do 150 cm. Drobne owoce w kolorze oliwkowym mają formę owalną lub jajowatą i mogą być pokryte włoskami.
Dlaczego barszcz Sosnowskiego "parzy"?
Roślina zawiera tzw. związki kumarynowe, które są obecne we wszystkich jej częściach – także we włoskach porastających łodygę, liście i korzenie. Oparzenia II i III stopnia powstają na skutek kontaktu soków rośliny ze skórą i pod wpływem światła słonecznego (ultrafioletowego). Od momentu kontaktu z sokami roślinnymi do wystąpienia reakcji skórnej może upłynąć od kilkunastu minut do kilku godzin. Co istotne, poziom oparzeń zależy m.in. od stopnia wrażliwości skóry (szczególnie narażone są dzieci) oraz nasilenia promieniowania słonecznego – im bardziej upalny dzień, tym większe ryzyko intensywności oparzeń. Poparzenie może wystąpić nawet w przypadku braku bezpośredniego kontaktu z rośliną. W okresie kwitnienia – od czerwca do lipca – wystarczy kontakt z olejkami eterycznymi, które unoszą się w powietrzu. Skutkiem kontaktu z rośliną mogą być także wymioty, nudności i bóle głowy.
Jak uniknąć ryzyka? Co zrobić w przypadku poparzenia?
Najprostszą metodą jest unikanie kontaktu z rośliną – szczególnie jeżeli nie ma pewności odnośnie rozpoznania gatunku. Należy unikać nie tylko dotykania czy zrywania liści, ale nawet przebywania w pobliżu dużych skupisk rośliny. W przypadku kontaktu zalecane jest przemycie skóry letnią wodą z mydłem,co pozwoli na możliwie szybkie usunięcie soków. Ważną zasadą po kontakcie z rośliną – nawet jeżeli nie wystąpiły pęcherze i inne objawy – jest unikanie ekspozycji skóry na światło słoneczne (promieniowanie nasili objawy oparzenia). W przypadku nasilenia objawów – lub objawów m.in. ze strony układu oddechowego – zalecane jest wezwanie pogotowia lub kontakt z lekarzem.
Gdzie rośnie barszcz Sosnowskiego?
Roślina występuje na terenie całej Polski. Można ją spotkać na łąkach, ugorach, pastwiskach, na skarpach, w pobliżu dróg, ale także w parkach – na terenie miast. Szczegółowe, aktualne dane na temat występowania barszczu Sosnowskiego i barszczu olbrzymiego na terenie Polski można sprawdzić na stronie barszcz.edu.pl. Autorzy strony umożliwiają również samodzielne zgłoszenie lokalizacji, w której zaobserwowano skupiska rośliny. Wystarczy znajomość współrzędnych lub zrobienie zdjęcia z opcją geolokalizacji. Jak podają autorzy strony, aktualna baza zawiera ok. 3000 lokalizacji stanowisk barszczy kaukaskich w Polsce – wpisy podzielono na zgłoszenia i dane potwierdzone (gatunek rozpoznany i potwierdzony).