Nowe procedury walki z pedofilią w Kościele. Papież Franciszek mówi o kluczowej odpowiedzialności biskupów

Ponadto w dokumencie w formie Motu proprio, zatytułowanym "Vos estis lux mundi" (Wy jesteście światłem świata) Franciszek wprowadził obowiązek zgłaszania przez kleryków i zakonników oraz zakonnice przypadków pedofilii, a także ich tuszowania. Zalecił każdej diecezji uruchomienie łatwo dostępnego systemu przyjmowania sygnałów o nadużyciach.

Kolejne papieskie decyzje są realizacją zapowiedzi działań przedstawionych w czasie zwołanego przez Franciszka lutowego szczytu przewodniczących episkopatu na temat ochrony nieletnich w Kościele. Rozporządzenie to ma charakter uniwersalny i ma zostać wprowadzone w całym Kościele katolickim; obowiązywać będzie od 1 czerwca tego roku.

W nowym dokumencie papież napisał: "Nasz Pan Jezus Chrystus wzywa każdego wiernego, aby był przejrzystym wzorem cnót, prawości i świętości".

"Przestępstwa związane z wykorzystywaniem seksualnym obrażają naszego Pana, powodując u ofiar szkody fizyczne, psychiczne i duchowe oraz szkodzą wspólnocie wiernych - podkreślił Franciszek. - Aby takie zjawiska, w jakichkolwiek formach, nie miały więcej miejsca, potrzebne jest nieustanne i głębokie nawrócenie serc, potwierdzone konkretnymi i skutecznymi działaniami, które angażowałyby wszystkich w Kościele, tak aby osobista świętość i zaangażowanie moralne mogły przyczynić się do krzewienia pełnej wiarygodności przepowiadania ewangelicznego i skuteczności misji Kościoła".

Papież przyznał, że "chociaż wiele już uczyniono, musimy nadal uczyć się z gorzkich lekcji przeszłości, aby patrzeć z nadzieją w przyszłość". Wskazał na kluczową odpowiedzialność biskupów, którzy kierują miejscowymi kościołami "radami, zachętami i przykładem, ale także mocą swego autorytetu i świętej władzy".

"Dobrze, aby na poziomie powszechnym zostały przyjęte procedury mające na celu zapobieganie i zwalczanie tych przestępstw, będących zdradą zaufania wiernych" - wskazał Franciszek.

Wyjaśnił, że nowe przepisy mają zastosowanie w przypadkach m.in. zmuszania kogoś przy użyciu przemocy lub gróźb albo nadużycia władzy do dokonywania lub poddawania się czynnościom seksualnym, dopuszczania się czynności seksualnych z osobą małoletnią lub bezradną - czyli chorą, z ułomnościami - wytwarzania, prezentowania, przechowywania lub rozpowszechniania, także w sieci, pornografii dziecięcej, oraz rekrutowania lub nakłaniania osoby małoletniej czy bezradnej do udziału w prezentacjach pornograficznych.

Konferencje Episkopatów, synody biskupów Kościołów patriarchalnych i diecezje muszą ustanowić w ciągu roku od wejścia w życie tych przepisów jeden lub więcej stabilnych systemów, łatwo dostępnych dla każdego w celu składania zawiadomień, także poprzez ustanowienie specjalnego urzędu kościelnego - nakazał papież.

Postanowił, że ilekroć duchowny lub członek instytutu życia konsekrowanego lub stowarzyszenia życia apostolskiego otrzyma wiadomość lub ma uzasadnione powody, by sądzić, że mógł zostać popełniony czyn nadużycia, ma obowiązek niezwłocznego zgłoszenia tego czynu ordynariuszowi miejsca, w którym do tego doszło.

Franciszek zastrzegł zarazem, że zawiadomienie może być zawsze skierowane do Stolicy Apostolskiej bezpośrednio lub za pośrednictwem przedstawiciela papieskiego.

Osobie składającej zawiadomienie nie można narzucać żadnego obowiązku milczenia w stosunku do treści tegoż zawiadomienia - podkreślił.

Jak napisał, "władze kościelne są zobowiązane, aby ci, którzy twierdzą, że są poszkodowani, wraz ze swoimi rodzinami, byli traktowani z godnością i szacunkiem". Obejmuje to takie podejście, jak przyjęcie, wysłuchanie i wsparcie, również za pośrednictwem właściwych służb, pomoc duchowa, pomoc medyczna, terapeutyczna i psychologiczna.

Nowością dokumentu jest wyznaczenie zadania prowadzenia dochodzenia przez metropolitów w przypadku, gdy czynów dopuścił się biskup. Metropolici muszą natychmiast zwrócić się do kompetentnej kongregacji w Watykanie z wnioskiem o powierzenie im zadania rozpoczęcia dochodzenia.

Po raz pierwszy wydany został nakaz, by dykasteria postępowała bezzwłocznie, czyli w ciągu 30 dni od otrzymania pierwszego zawiadomienia lub wniosku o powierzenie dochodzenia metropolicie dostarczyła stosowne instrukcje dotyczące trybu postępowania w konkretnym przypadku.

Następnie metropolita ma obowiązek pozyskać wszelkie informacje i dokumenty, niezbędne w dochodzeniu, a przechowywane w archiwach urzędów kościelnych i zwracać się o pomoc również do instytucji cywilnych.

Jednocześnie w dochodzeniu "uznaje się domniemanie niewinności osoby podejrzanej" - podkreślił papież.

Franciszek zdecydował, że prowincje kościelne, Konferencje Episkopatów, Synody Biskupów i Rady Hierarchów mogą ustanowić fundusz przeznaczony na wsparcie kosztów dochodzeń.

Papież położył nacisk na to, że nowe przepisy "stosuje się bez uszczerbku dla praw i obowiązków ustanowionych gdziekolwiek w ustawodawstwie państwowym, w szczególności dotyczących ewentualnych obowiązków zawiadomienia właściwych władz cywilnych".