W tym czasie "podział zimnowojennego świata został dosłownie scementowany", powiedział prezydent i przypomniał zdanie ówczesnego przewodniczącego rady państwa Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD) i przywódcy Socjalistycznej Partii Jedności (SED) Waltera Ulbrichta z czerwca 1961 roku: "Nikt nie ma zamiaru budować muru". Prezydent uznał, że zdanie to przeszło do historii Niemiec jako "jedno z najbardziej zuchwałych kłamstw".
Od dawna istniał wyraźny zamiar reżimu w Berlinie Wschodnim, aby zatrzymać ucieczkę wielu ludzi z NRD na Zachód w najbardziej wrażliwym punkcie, a mianowicie w Berlinie. - Na początku było kłamstwo i ono trwało we frazie "antyfaszystowski mur obronny" - powiedział prezydent.
"Świadectwo beznadziejnej porażki"
Frank-Walter Steinmeier określił budowę muru berlińskiego przed 60 laty jako "świadectwo beznadziejnej porażki". - Mur był niewątpliwym znakiem niesprawiedliwego państwa, które nie było ani suwerenne, ani prawowite w oczach swoich własnych obywateli. W zasadzie był to początek końca, który jednak zbyt długo trwał - powiedział Steinmeier podczas centralnych obchodów w Berlinie.
Steinmeier podkreślił: - Wolność i demokracja nigdy nie są naturalne, nigdy nie są osiągnięte raz na zawsze. O wolność i demokrację trzeba walczyć, ale także chronić, bronić i zachować. Wolność i demokracja wymagają zdecydowanego zaangażowania i pasji.
Berlin podzielony
Po zakończeniu II wojny światowej Niemcy, podzielone zostały na cztery strefy okupacyjne, kontrolowane przez Stany Zjednoczone, Związek Radziecki, Wielką Brytanię i Francję. Znajdującą się w radzieckiej strefie okupacyjnej stolicę kraju, Berlin, również podzielono na cztery sektory.
Między strefami okupacyjnymi wyznaczono linie demarkacyjne. W 1952 r. NRD znacznie wzmocniła zabezpieczenia na granicy wewnątrzniemieckiej, ale Berlin pozostawał słabym punktem z otwartą granica między sektorami na wschodzie i zachodzie miasta, przez którą tysiące osób emigrowało z NRD.
13 sierpnia 1961 r., kiedy w nocy zamknięto granice między sektorami, uznaje się za datę rozpoczęcia budowy muru berlińskiego, którego powstanie przypieczętowało rozpoczęty po II wojnie światowej podział Niemiec. Mur miał długość około 155 kilometrów i otaczał zachodnią część Berlina, leżącego na terenie ówczesnej NRD. Przez 45 kilometrów mur przebiegał przez środek miasta.
Podział zakończył się po 28 latach wraz z upadkiem muru 9 listopada 1989 roku. Według ustaleń historyków, w samym Berlinie po wybudowaniu muru zginęło co najmniej 140 osób, które próbowały uciec na Zachód. Według danych rządu federalnego na granicy wewnętrznej Niemiec zginęło co najmniej 260 osób.