Rok 1948 był okresem wielkich przemian, które na wiele dziesięcioleci zmieniły oblicze wielu sfer życia w Polsce. Z połączenie PPS i PPR powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, która niepodzielnie rządziła krajem przez następne cztery dekady. W odstawkę poszedł Władysław Gomułka, po którym schedę przejął sowiecki agent Bolesław Bierut. Pod jego rządami Polska zamieniła się w kraj terroru i otwartej walki z Kościołem katolickim, prywatną inicjatywą, opozycją i wszystkim tym, co przypominało przedwojenną Rzeczpospolitą.

Reklama

Rozpoczęła się m.in. kolektywizacja rolnictwa, która przyniosła zagładę kulturze polskiego ziemiaństwa. Właścicieli rugowano z dóbr, a zabudowania dworskie przekazywanoPGR-om, które w szybkim tempie doprowadziły wiele wspaniałych pałaców i zabytkowych rezydencji do całkowitej ruiny. W niektórych dobrach pomagnackich lokowano domy wypoczynkowe dla mas pracujących w ramach Funduszu Wczasów Pracowniczych. To właśnie wtedy stworzono zawód "kaowca" - pracownika odpowiedzialnego za organizowanie wczasowiczom rozrywki, którego postać stała się obiektem niezliczonych dowcipów i była wyśmiewana w komediach filmowych.

p

To także czas wielkich przemian w kulturze masowej. W 1948 roku dzierżoniowskie zakłady "Diora" wypuściły na rynek pierwszy polski odbiornik radiowy "Pionier", wielokrotnie opiewany potem w literaturze. Zawodnicy z krajów socjalistycznych ścigali się na wyścigu kolarskim czeskiego "Rudeho Prawa" oraz polskiej "Trybuny Ludu" na trasie Warszawa-Praga-Warszawa. Dwa lata później impreza zostanie nazwana Wyścigiem Pokoju i na kilka dekad stanie się najważniejszą imprezą kolarską dla amatorów na świecie.

W 1949 roku oficjalnie proklamowano w Polsce realizm socjalistyczny. O tej pory artyści mieli wyrażać w swojej twórczości prosocjalistyczne treści. W literaturze zaczęły dominować poematy i powieści o ludziach pracy i przywódcach partyjnych, które pisały m.in. takie sławy jak: Władysław Broniewski, Tadeusz Borowski, Konstanty Ildefons Gałczyński czyTadeusz Konwicki. Największe spustoszenia socrealizm poczynił w architekturze. W całym kraju wyburzano stare kamienice, a na ich miejsce budowano bliźniaczo podobne bloki i monumentalne domy partii, które straszą do dziś. Statystyczny Kowalski odkrywał zaś uroki alkowy, co zaowocowało tłokiem na porodówkach i gigantycznym wzrostem liczby urodzeń.

Kolejny tom "Encyklopedii PRL", obejmujący lata 1950-51, ukaże się 23 marca.