Na zjeździe zabrakło co prawda braci Kaczyńskich, ale inni uczestnicy zgodnie przyznali, że to najsłynniejsi polscy bliźniacy. Pierwszy, 18 czerwca 1949 r., urodził się Jarosław, a dopiero 45 minut później Lech. Wielokrotnie Jarosław Kaczyński podkreślał, że jako starszy brał na siebie sprawki i przewinienia młodszego brata. W Szczecinie inne pary bliźniaków potwierdzały, że ich relacje były podobne. Starsza o 5 minut 19-letnia Maria Sztark ze Szczecina pisała za swoją siostrę Alicję klasówki z przedmiotów ścisłych i "odstępowała” jej chłopaków.

Reklama

"Już w łonie matki jedno z bliźniąt zachowuje się nie fair, podkrada pokarm, przez co staje się silniejsze i większe od swojego brata lub siostry" - tłumaczy DZIENNIKOWI dr Maria Girzejowska, neonatolog i pediatra ze Szczecina. Przyczynę różnic w zachowaniu się bliźniaków odkryli niedawno amerykańscy genetycy oraz psychologowie. Twierdzą, że w tym niezwykłym duecie, który zdarza się raz na 250 urodzeń, jeden z bliźniaków jednojajowych jest oryginałem, drugi zaś jego słabszą kopią. Chodzi o tzw. efekt epigenetyczny.


KATARZYNA BARTMAN: Pierwsze dziecko w rodzinie zawsze jest mądrzejsze i silniejsze od reszty rodzeństwa. Czy zasada ta ma również zastosowanie w stosunku do bliźniąt jednojajowych? Pierwszy jest bystrzejszy?
WŁODZIMIERZ ONISZCZENKO*: Nie. W przypadku klonów, jakimi są bliźnięta jednojajowe, trudno mówić o znaczących różnicach intelektualnych czy poznawczych. Osobniki te są bowiem wyposażone w identyczne geny. Nie ma więc między nimi aż takich różnic jak między zwykłym rodzeństwem, gdzie zasada ta ma pełne zastosowanie.

Pomimo identycznych genów bliźniaki jednojajowe jednak się różnią. Neonatolodzy twierdzą, że przy porodzie jedno z bliźniąt zawsze jest słabsze, a drugie silniejsze. Które dominuje?
Pewna hipoteza naukowa zakłada, że bliźniak silniejszy rodzi się jako drugi. Przepuszcza słabszego klona jako pierwszego, bo w ten sposób daje mu większe szanse na przeżycie. To taka dżentelmeńska przysługa.

Wynika z tego, że nierozerwalna więź emocjonalna powstaje między bliźniakami już w łonie matki...
Tak. Więź między bliźniakami jednojajowymi od czasów życia płodowego jest bardzo silna i dużo większa niż np. pomiędzy bliźniakami dwujajowymi czy zwykłym rodzeństwem. Bliźniaki jednojajowe trzymają się w życiu razem, nie potrafią bez siebie normalnie funkcjonować.

Są ze sobą tak bardzo zżyte, bo są identyczne?
One nie są identyczne. Bliźniaki jednojajowe, mimo że mają w stu procentach te same sekwencje genetyczne, różnią się od siebie aktywnością genów. Polega to na tym, że w otoczeniu genów znajdują się pewne substancje chemiczne, które u jednego bliźniaka pobudzają, a u drugiego tłumią ten sam gen. W efekcie bliźniacy jednojajowi zachowują się inaczej, mają różne skłonności.

Na przykład?
Jeden zachoruje na raka, a drugi nie. Jeden będzie dobrze znosił działanie jakiegoś leku, drugi może go nie tolerować. Z moich badań wynika, że bliźniaki jednojajowe mają najbardziej zbliżone zaburzenia zachowań takich jak skłonność do agresji – są pod tym względem identyczne w 80 proc. Zapadalność na choroby psychiczne i nerwowe sięga u nich około 70 proc., zaś zgodność temperamentów waha się na granicy 60 proc. W sferze obyczajowości zgadzają się jedynie w 37 proc., zaś w kwestii poglądów politycznych różnice są największe. Identyczne poglądy w tej dziedzinie ma tylko 28 proc. bliźniaków jednojajowych.

Prof. Włodzimierz Oniszczenko* jest dyrektorem Interdycyplinarnego Centrum Genetyki Zachowań na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego