Zmiany w pracy śledczych, czyli plany Prokuratora Generalnego

Opracowanie założeń nowej Ustawy o prokuraturze - to zadanie niedawno powołanego w Prokuraturze Generalnej zespołu złożonego z naukowców i prokuratorów. Do śledczych w kraju skierowano już specjalne ankiety. Prace zespołu mają zacząć się w styczniu."Od początku sprawowania tego urzędu dostrzegałem potrzebę dokonania szeregu zmian w ustawie z 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze. Z czasem nabrałem przekonania, że niezbędne jest jej zastąpienie przez nową ustawę, gdyż kolejne nowelizacje czynią ten akt prawny mało przejrzystym, co stwarza trudności przy dokonywaniu wykładni jego przepisów" - napisał prokurator generalny Andrzej Seremet w piśmie skierowanym do podległych prokuratorów.

Rzecznik prasowy Prokuratury Generalnej prok. Mateusz Martyniuk powiedział PAP, że prace na razie będą miały "charakter roboczy". Jak zaznaczył, zdaniem prokuratora generalnego aktualnie obowiązująca ustawa jest aktem prawnym wielokrotnie nowelizowanym, w wielu miejscach niespójnym, nieprecyzyjnym i rodzącym poważne rozbieżności interpretacyjne. "Chcemy więc przygotować dobry, spójny projekt, który znajdzie poparcie" - dodał. Według planów zespół po raz pierwszy ma spotkać się w początkach nowego roku.

"Doprowadziłem do tego, że doszło przed rokiem do oddzielenia funkcji ministra sprawiedliwości od prokuratora generalnego. Był to pierwszy krok. Teraz trzeba się zastanowić nad nową ustawą" - powiedział PAP zaproszony do udziału w pracach zespołu były minister sprawiedliwości, prof. Zbigniew Ćwiąkalski.W skład zespołu powołanego przez Seremeta, poza prof. Ćwiąkalskim, weszli m.in. konstytucjonalista prof. Piotr Winczorek, a także prof. Tomasz Grzegorczyk i prof. Piotr Kardas. Spośród prokuratorów w pracach będzie uczestniczył m.in. zastępca Seremeta, prok. Marek Jamrogowicz.

Kontrowersje w związku z przepisami aktualnej Ustawy o prokuraturze pojawiły się ostatnio m. in. przy okazji rozstrzygania kwestii dopuszczalności zasiadania w Sejmie wybranych z listy PiS prokuratorów w stanie spoczynku Dariusza Barskiego i Bogdana Święczkowskiego. W ubiegłym tygodniu Sąd Najwyższy oddalił ich zażalenia na decyzję marszałka Sejmu o wygaszeniu ich mandatów.

Zgodnie z art. 103 konstytucji mandatu poselskiego nie może sprawować m.in. ani sędzia, ani prokurator. Z kolei ustawa o prokuraturze mówi, że prokurator m.in. wybrany do pełnienia funkcji w organach państwowych jest obowiązany zrzec się swojego stanowiska, chyba że przechodzi w stan spoczynku. SN uznał jednak, że przepis ustawy nie dotyczy sytuacji sprawowania mandatu posła, która to sytuacja jest uregulowana wprost w ustawie zasadniczej, tylko innych przypadków wyboru do organów państwowych.

Prok. Martyniuk zaznaczył, że inicjatywy powołania zespołu nie należy wiązać z ostatnią dyskusją o prokuratorach w stanie spoczynku. "Ale to też był przykład ukazujący niejasności w obecnej ustawie" - zaznaczył.

Prof. Ćwiąkalski dodał, że wśród problemów, które będzie musiał przedyskutować zespół, znajdą się kwestie roli prokuratora, zakresu jego niezależności i nadzoru prokuratorów zwierzchnich, postępowań dyscyplinarnych wobec prokuratorów, pozycji i roli Krajowej Rady Prokuratury oraz ewentualności wprowadzenia instytucji sędziego śledczego.

Jeszcze w marcu, przed objęciem stanowiska prokuratora generalnego, Seremet wskazywał, że istnieje "konieczność umieszczenia w konstytucji zapisów odnośnie samej zasady niezależności prokuratury". "Chcielibyśmy, żeby miała ona rangę konstytucyjną, czyli żeby znalazł się w konstytucji taki zapis, że prokurator przy wykonywaniu czynności jest niezależny. W naszym przekonaniu to by szalenie umocniło pozycję prokuratora, także ustrojową, jako niezależnego funkcjonariusza" - mówił wtedy Seremet.

"Moim zdaniem prokuratura powinna mieć swoje zakotwiczenie w konstytucji, ale trzeba określić jej rolę i dopiero po przygotowaniu założeń do nowej ustawy sformułować ewentualne propozycje konstytucyjne" - ocenił prof. Ćwiąkalski.

Według zamierzeń Prokuratury Generalnej w pracach nad założeniami nowej ustawy uwzględniona zostanie opinia prokuratorów wszystkich szczebli oraz asesorów prokuratury. W przygotowanej przez PG i możliwej już do wypełnienia ankiecie są m.in. pytania: o definicję prokuratury, powiązanie nowej ustawy z Prawem o ustroju sądów powszechnych, utrzymanie prokuratury wojskowej i prokuratorskiego pionu IPN - Komisji Ścigania Zbrodni przeciw Narodowi Polskiemu oraz o system oceniania prokuratorów.

"Choć prokurator generalny nie posiada inicjatywy ustawodawczej, za swój obowiązek uważam przedstawienie projektu nowej Ustawy o prokuraturze organom posiadającym tę kompetencję" - podkreślił Seremet w piśmie do prokuratorów.