"Kto ratuje jedno życie, ratuje cały świat" - takie zdanie zaczerpnięte z Talmudu widnieje na medalu Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata, wręczanym przez jerozolimski Instytut Yad Vashem tym, którzy w czasie wojny ratowali Żydów. 30 procent odznaczonych tym orderem to Polacy. W sumie - 6066 osób.
Mordowali całe rodziny
Ale Instytut Pamięci Narodowej, opierając się na badaniach historycznych i relacjach z Holokaustu, szacuje, że w ratowanie Żydów w czasie wojny angażowało się od 300 tysięcy do nawet miliona Polaków. Dzięki ich poświęceniu ocalało od 40 tysięcy do 100 tysięcy Żydów z trzech milionów zamieszkujących nasz kraj przed II wojną światową.
To poświęcenie było o tyle istotne, że tylko w Polsce za pomaganie Żydom hitlerowcy rozstrzeliwali nie tylko dobroczyńcę, ale także i całą jego rodzinę. W okupowanej Europie Zachodniej szło się za to do więzienia lub obozu koncentracyjnego.
>>>Zobacz, co o Polakach sądzi autor książek "Strach" i "Sąsiedzi"
IPN chce upamiętnić tych nieznanych bohaterów, którzy za ratowanie Żydów nie wahali się zapłacić najwyższej ceny. Ma w tym pomóc akcja edukacyjna "Życie za życie" i uruchomiony przez Instytut portal www.zyciezazycie.pl. IPN przypomina tragiczny los kilku rodzin, między innymi Ulmów z Markowej na Podkarpaciu, Kowalskich z Ciepielowa i Baranków z Siedliska. Wszyscy zostali zamordowani przez Niemców. Właśnie za to, że ukrywali Żydów.
"Byli paleni żywcem"
"Niemcy pojawili się we wsi 15 marca 1942, po tym jak przechwycili listy kontaktujących się ze sobą rodzin żydowskich. Przeszukując wieś znaleźli u rodziny Baranków pięciu ukrywających się Żydów, krawców z Miechowa. Małżeństwo Łucja i Wincenty Baranek zostali zastrzeleni strzałem w tył głowy we własnej stodole. W tym samym miejscu, wkrótce po nich, zastrzelono ich synów: 12-letniego Henryka i 10-letniego Tadeusza" - czytamy na stronie akcji "Życie za życie".
"W ciągu dwóch dni, 6 i 7 grudnia 1942 roku, na terenie dwóch wsi w województwie radomskim, w Ciepielowie i Rekówce, za udzielanie pomocy Żydom - sąsiadom i znajomym licznie zamieszkującym Ciepielów przed wojną, Niemcy zamordowali 33 Polaków; między innym siedmioosobową rodzinę Kowalskich, 14 osób z rodziny Kosiorów, 6 osób z rodziny Obuchów oraz małżeństwo Skoczylasów. Byli paleni żywcem lub wrzucani do ognia po za zastrzeleniu" - wyliczają autorzy strony.
>>>Komiks uczy młodych Niemców o Holokauście
Właśnie takie historie akcja "Życie za życie" ma ocalić przed zapomnieniem. Jeszcze przed końcem roku IPN wyda polską "Księgę Sprawiedliwych" - spis osób, które w czasie wojny ratowały Żydów.
