Nauczyciele odzyskali stary przywilej. Ale w nowych przepisach o emeryturach jest "pułapka"

Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę, która przywraca odebrane nauczycielom w 2008 r. prawo do wcześniejszej emerytury.

Wcześniejsze emerytury dla nauczycieli. Jakie zasady?

Z wcześniejszych emerytur będą mogli skorzystać nauczyciele, którzy po rozwiązaniu - co istotne - na swój wniosek stosunku pracy spełnią łącznie następujące warunki:

• rozpoczęli przed dniem 1 stycznia 1999 r. faktyczne wykonywanie pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego,
• mają okres składkowy wynoszący co najmniej 30 lat, w tym co najmniej 20 lat faktycznego wykonywania pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego w okresie faktycznego wykonywania pracy na tych stanowiskach, z wyjątkiem nauczyciela szkoły za granicą, w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć,
• nie przysługuje im prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek,
• wysokość emerytury obliczonej nie jest niższa niż kwota najniższej emerytury.

Wielki powrót wcześniejszych emerytur

Nowelizacja przywraca, odebrane nauczycielom w 2008 r., prawo do wcześniejszej emerytury.

– W znowelizowanych przepisach powraca znana w przeszłości emerytura bez względu na wiek. Jak uzasadniano w Projekcie ustawy chodzi o zapewnienie prawa do emerytury na szczególnych zasadach osobom, które zaczęły pracę w zawodzie jeszcze przed 1999 r., a więc przed reformą emerytalną. Jednocześnie ma to być panaceum na nadchodzący niż demograficzny – powiedział dla dziennika.pl dr Patryk Kuzior, adiunkt w Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej.

Wcześniejsza emerytura w oświatowej praktyce

Jeśli przechodzący na tę emeryturę nauczyciel jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, środki zgromadzone w tym funduszu będą przekazywane w jednej transzy na jego subkonto, o którym mowa w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Nowela zakłada, że podstawę obliczenia emerytury, będzie stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem:

• waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata tej emerytury, oraz
• zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz
• kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Wraca wcześniejsza emerytura. Ale jest też zła wiadomość

Wysokość tej emerytury będzie ustalana zgodnie z przepisami Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

– Szczegółowa analiza dodanych przepisów potwierdza jednak znane powiedzenie o tym, że nie wchodzi się dwa razy do tej samej rzeki. O ile bowiem, podobnie jak wcześniej, wymaga się 30 lat okresów składkowych i 20 lat pracy w zawodzie, to już zasady obliczania emerytury nie są tak korzystne jak w przeszłości. Obecnie wcześniejsza emerytura będzie pochodną kwoty zgromadzonych składek, więc przed podjęciem decyzji o odejściu z pracy warto policzyć, jakiego świadczenia można się spodziewać. Nauczyciele powinni też uwzględnić, że po przejściu na wcześniejszą emeryturę powrót do szkoły, by dorobić do świadczenia z ZUS możliwy będzie tylko na pół etatu, ponieważ aby móc pracować w wyższym wymiarze bez zawieszenia prawa do emerytury konieczna będzie zgoda kuratora – zauważa dr Patryk Kuzior.

Zawieszenie świadczenia: W jakich okolicznościach?

Prawo do wcześniejszej emerytury będzie ulegało zmniejszeniu bądź zawieszeniu na zasadach ogólnych, przewidzianych w Ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, ponadto będzie ulegało zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu w przypadku podjęcia pracy na stanowisku nauczyciela lub innego pracownika pedagogicznego w przedszkolu, szkole lub innej jednostce organizacyjnej w łącznym wymiarze wyższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć lub bez zgody organu sprawującego nadzór pedagogiczny.

To rozwiązanie wzmacnia rolę kuratorów

Przywrócenie prawa do emerytury bez względu na wiek to rozwiązanie wzmacniające rolę kuratorów.

– Nauczyciel, który skorzysta z nowej nauczycielskiej wcześniejszej emerytury będzie mógł się zatrudnić w szkole, ale wyłącznie wówczas, jeżeli zgodę na to zatrudnienie wyda kurator, stosownie do regulacji nowego przepisu art. 10 ust. 10a Karty nauczyciela. W ten sposób kuratorowi przyznane zostanie narzędzie dające możliwość bezpośredniego wpływania na decyzje kadrowe dyrektorów, a więc podmiotów, którym Prawo oświatowe przyznawało do tej pory samodzielne prawo kreowania polityki kadrowej – zauważa Michał Łyszczarz, ekspert prawa oświatowego i samorządu terytorialnego.