Stolicą królestwa Majów był Mayapan na Półwyspie Jukatan w Meksyku. Na przełomie XIII i XIV wieku ten najważniejszy ośrodek kultury i polityki został najprawdopodobniej zniszczony przez suszę. Nagłe zmiany klimatyczne spowodowały braki w żywności oraz zakłócenia w handlu. W obliczu tak poważnych problemów, mieszkańcy stolicy musieli poszukać bezpieczniejszego miejsca do osiedlenia się.
Susza mogła doprowadzić do konfliktu społecznego, a następnie upadku politycznego
Badanie z 2022 roku pokazuje, że zmiany klimatyczne mogą w bardzo krótkim czasie wywrzeć presję nawet na bardzo zamożnych i rozwiniętych cywilizacjach. Naukowcy zaznaczają, że powinniśmy to potraktować jako ostrzeżenie. Sporo źródeł wskazuje, że w latach 1400 - 1450 na Półwyspie Jukatan doszło do nasilenia konfliktów społecznych, które miały być skorelowane z panującą w tym okresie suszą.
Trudne warunki jednocześnie stały się przyczyną wzmożonej rywalizacji poszczególnych frakcji politycznych. Majowie zaadaptowali się jednak do nowych warunków, co ostatecznie pozwoliło zachować struktury polityczne i ekonomiczne, do czasu kontaktu z Europejczykami w XVI wieku.
Badacze przeanalizowali ludzkie szczątki
Naukowcy dysponowali sporą ilością danych dotyczących zmian populacji, warunków klimatycznych oraz diety. Uzupełnili je o analizę ludzkich szczątków, badanych pod kątem oznak urazów, które sugerowałyby udział w konflikcie. Okazało się, że istnieją korelacje między zwiększonymi opadami deszczu a zwiększoną populacją na obszarze Mayapan. Następnie zaobserwowano obniżenie ilości opadów i nasilenie konfliktów. Susza w latach 1400 - 1450 miała ostatecznie doprowadzić do opuszczenia stolicy.
Brak wody w ogromnym stopniu wpłynął na praktyki rolnicze oraz na funkcjonowanie szlaków handlowych. Mieszkańcy zostali przez to mocno obciążeni. Z czasem zaczęło brakować żywności, a sytuacja w mieście stała się bardziej napięta i niebezpieczna. Wielu ludzi umarło lub opuściło Mayapan. W jednym z masowych grobów, który najprawdopodobniej został wykopany jeszcze przed opuszczeniem miasta, archeolodzy odkryli szczątki najprawdopodobniej należące do członków rodziny Cocom.
Była to dynastia, która kontrolowała Półwysep Jukatan w późnym okresie postklasycznym. Jej członkowie zostali obaleni przez konkurującą frakcję. Rodzinę spotkał krwawy koniec, którego przyczyną mogły być też niepokoje społeczne. Upadek Mayapan nastąpił między 1441 a 1461 rokiem. Była to konsekwencja konfliktu domowego napędzanego rywalizacją polityczną oraz rosnącymi ambicjami. Te wydarzenia zapisały się w pamięci ludu, który opuścił stolicę. Świadectwa na ten temat weszły do pisemnych zapisów z czasów wczesnego okresu kolonialnego.
Społeczeństwa różnie reagują na presje środowiskowe
Po upadku stolicy Majowie zaczęli przemieszczać się do różnych części Półwyspu Jukatan, w tym do zamożnych nadmorskich miast oraz niezależnych politycznie osad. Dzięki temu ich cywilizacja mogła dalej się rozwijać. Nie ma wyraźnych dowodów, aby poszczególne regiony toczyły ze sobą konflikty przed rozpoczęciem podboju przez Hiszpanów.
To w jaki sposób społeczeństwa reagują na zmiany klimatyczne, takie jak susza, różni się w zależności od regionu oraz epoki. Majowie są dobrym przykładem istnienia systemu adaptacji między człowiekiem a środowiskiem. To cenna wiedza, zważywszy na to, że te same regiony stoją dziś w obliczu kolejnego kryzysu klimatycznego.