Komisja Wenecka w opinii na temat Trybunału Konstytucyjnego: Został zablokowany

Do opinii Komisji Weneckiej dotarła wyborcza.pl. Wedle liczącego 25 stron dokumentu, działanie Trybunału Konstytucyjnego zostało w Polsce zablokowane, co narusza podstawowe wartości demokracji. Komisja Wenecka podkreśla, że rolą sądu konstytucyjnego - a tym jest w Polsce właśnie TK - jest zapewnienie wzajemnej kontroli i równowagi, zwłaszcza w kraju, gdzie władzę sprawuje silna większość. Wyraża również zadowolenie, że wszyscy przedstawiciele polskich instytucji, z którymi rozmawiali członkowie Komisji, uznają rolę Trybunału jako gwaranta przestrzegania konstytucji. Podkreśla jednak, że tak długo, jak sytuacja wokół TK pozostanie nieustabilizowana a sam Trybunał nie będzie mógł podjąć regularnej pracy, zagrożone będzie nie tylko prawo, ale również demokracja i prawa człowieka.

Komisja wzywa również wszystkie instytucje do przestrzegania orzeczeń trybunału Konstytucyjnego. W szczególności zwraca się do Sejmu z apelem o unieważnienie uchwał podjętych na podstawie przepisów, uznanych przez TK za niekonstytucyjne. Chodzi o uchwały o wyborze trzech nowych członków TK, którzy mieli zastąpić trzech innych sędziów, wybranych zgodnie z prawem przez Sejm poprzedniej kadencji. Jednocześnie Komisja podkreśla, że propozycja, która się pojawiła, a która zakłada odwołanie wszystkich sędziów Trybunału i wybór całkowicie nowego składu, nie rozwiązuje sytuacji.

Komisja ostro skrytykowała również nowelizację ustawy o TK, przygotowaną przez PiS w nowej kadencji Sejmu. Jej zdaniem, nie może ona być przedstawiana jako remedium na brak pluralizmu w składzie TK, ponieważ jest wyrazem absolutnego niezrozumienia tego, czym jest pluralizm w sądzie konstytucyjnym - a nie jest nim, jak zwraca uwagę Komisja, reprezentowanie poszczególnych partii czy sił politycznych.

W opinii czytamy również, że zmiana zasad funkcjonowania Trybunału nie przyspieszy, a spowolni jego działanie i sprawi, że nie będzie on efektywny jako strażnik konstytucji.

Wśród zaleceń Komisji znalazła się dyskusja i poszukiwanie rozwiązania kryzysu, uwzględniająca opinie wszystkich instytucji. Jest też mowa o długoterminowym celu, jakim powinna być - zdaniem Komisji - zmiana konstytucji, w której powinien znaleźć się zapis o konieczności wyboru sędziów TK większością kwalifikowaną oraz mechanizmy zapobiegające impasom podobnym do tego, który mamy dziś.