Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
- Nowa era współpracy
- Wspólna obrona Europy
- Brytyjska żywność wraca do Europy
- Paszport w e-bramce i powrót do Erasmusa?
- Rybołówstwo: kompromis czy zdrada?
Do podpisania porozumienia doszło w poniedziałek, 19 maja 2025 roku, podczas spotkania premiera Wielkiej Brytanii Keira Starmera i przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen w londyńskim Lancaster House. Obie strony podkreśliły, że to najważniejsze porozumienie od czasu brexitu i pierwszy krok w stronę realnej współpracy na nowo ustalonych zasadach.
Po latach napięć i niepewności, Londyn i Bruksela podpisują umowę, która znacząco zacieśnia współpracę między byłymi partnerami z czasów przed brexitem. Wspólne projekty obronne, łatwiejszy handel rolny i nowe ułatwienia dla obywateli – to tylko część zapisów ogłoszonego porozumienia.
Nowa era współpracy
Podczas oficjalnej konferencji prasowej z Ursulą von der Leyen, premier Wielkiej Brytanii podkreślił znaczenie nowego otwarcia w relacjach z Unią Europejską. Jego słowa jasno wskazują na odejście od brexitowej retoryki i zwrot w stronę pragmatycznego partnerstwa.
To początek nowej ery w naszych relacjach z Unią Europejską. Era praktycznej współpracy, a nie ideologicznych wojen. – powiedział brytyjski premier Keir Starmer podczas wspólnej konferencji z Ursulą von der Leyen.
Przewodnicząca Komisji Europejskiej podkreśliła konieczność jedności w obliczu globalnych zagrożeń:
W świecie pełnym niepewności i rosnących napięć musimy działać razem. Europa jest silniejsza, gdy mówi jednym głosem – także z Wielką Brytanią.
Wspólna obrona Europy
W ramach nowej umowy Wielka Brytania zyskała dostęp do unijnego programu zbrojeniowego o wartości 150 miliardów euro. To otwiera drogę dla brytyjskich firm do udziału w przetargach i projektach w ramach Europejskiego Funduszu Obronnego.
Porozumienie przewiduje również współpracę wywiadowczą oraz wspólne ćwiczenia wojskowe – co ma być odpowiedzią na rosnące napięcia geopolityczne, w tym działania Rosji.
Musimy być gotowi do obrony naszych wartości i naszego bezpieczeństwa. Dlatego witamy Wielką Brytanię jako partnera w naszych projektach obronnych – podkreśliła Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej.
Brytyjska żywność wraca do Europy
Zniesienie barier handlowych dla produktów rolnych to jeden z najbardziej oczekiwanych punktów umowy. Od teraz eksport żywności z Wielkiej Brytanii do krajów UE ma być prostszy i tańszy – dzięki ograniczeniu liczby kontroli granicznych.
To dobra wiadomość dla brytyjskich producentów i europejskich konsumentów – ocenił minister handlu Jonathan Reynolds.
Paszport w e-bramce i powrót do Erasmusa?
Obywatele Wielkiej Brytanii będą mogli korzystać z e-bramek na lotniskach UE, co skróci czas odprawy. Trwają także rozmowy o powrocie Londynu do programu Erasmus+.
To krok w stronę normalizacji relacji, zwłaszcza dla młodych ludzi. Wymiany edukacyjne nie powinny być ofiarą polityki – skomentował szef MSZ David Lammy.
Rybołówstwo: kompromis czy zdrada?
Najwięcej kontrowersji wywołała kwestia dostępu do brytyjskich wód. Unijne statki rybackie będą mogły z nich korzystać przez najbliższe 12 lat. Choć rząd mówi o kompromisie, środowiska rybackie są rozczarowane.
To zdrada ludzi, którzy głosowali za brexitem, by chronić swoje źródło utrzymania – skomentował lider Reform UK Nigel Farage. – Ten rząd wraca tylnymi drzwiami do Unii.
Tło: Trump, NATO i konieczność resetu
Według Reutersa, porozumienie to także reakcja na postawę Donalda Trumpa, który po powrocie do Białego Domu zapowiedział twarde podejście do Europy, zarówno w kwestii ceł, jak i wydatków na obronność.
Nie możemy już dłużej polegać wyłącznie na NATO. Europa musi wziąć więcej odpowiedzialności za własne bezpieczeństwo – mówiła von der Leyen.
Choć nie ma mowy o powrocie Londynu do wspólnego rynku, eksperci oceniają, że to największe zbliżenie między UE a Wielką Brytanią od czasu wyjścia z Unii.
Wielka Brytania poza Unią: pięć lat napięć
Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską 31 stycznia 2020 roku, po ponad 47 latach członkostwa. Decyzję tę poprzedziło referendum z czerwca 2016 roku, w którym 52 proc. głosujących opowiedziało się za wyjściem z UE. Okres przejściowy zakończył się 31 grudnia 2020 roku – wtedy zaczęły obowiązywać nowe zasady współpracy gospodarczej i politycznej.
Od tego czasu relacje Londynu z Brukselą były napięte. Pojawiły się liczne spory – m.in. o kontrole graniczne w Irlandii Północnej, handel produktami rolnymi czy udział Wielkiej Brytanii w europejskich programach badawczych i edukacyjnych. Porozumienie z 19 maja 2025 roku to pierwszy tak szeroki krok w kierunku odbudowy realnej współpracy – bez powrotu do struktur wspólnego rynku, ale z jasno zarysowaną wolą partnerstwa.
