Według ustaleń wtorkowej "Rzeczpospolitej", funkcjonariusze Straży Marszałkowskiej w lipcu dwukrotnie (podczas Szczytu Przewodniczących Parlamentów Państw Europy Środkowej i Wschodniej 12 maja oraz Zgromadzenia Narodowego na Zamku Królewskim dzień później) użyli broni reprezentacyjnej - w tym wypadku szabli - bez podstawy prawnej.
Kwestię tę reguluje ustawa określająca funkcjonowanie tej formacji, uchwalona przez Sejm 20 maja. W jednym z artykułów zapisano, że "marszałek Sejmu określi, w drodze zarządzenia, rodzaje broni paradnej przysługującej funkcjonariuszom Straży Marszałkowskiej oraz jej wzory, a także przypadki występowania z tą bronią". Jak pisze "Rzeczpospolita", w dniu wydania strażnikom szabel, takiego zaradzenia jeszcze nie było.
Podstawą prawną umożliwiającą wyposażenie funkcjonariuszy Straży Marszałkowskiej w broń paradną (m.in. szable) jest art. 51 ust. 3 ustawy o Straży Marszałkowskiej. Ustawa obowiązuje od 20 maja 2018 r. - nie można zatem mówić, że wykorzystanie takich elementów podczas Szczytu Przewodniczących Parlamentów Państw Europy Środkowej i Wschodniej oraz Zgromadzenia Narodowego z okazji 550-lecia Parlamentaryzmu RP i 100. rocznicy Niepodległości w dniach 12 i 13 lipca br. nie miało podstaw prawnych - przekazało we wtorek PAP Centrum Informacyjne Sejmu.
CIS dodało ponadto, że 26 lipca marszałek Sejmu wydał zarządzenie w sprawie rodzajów broni paradnej przysługującej funkcjonariuszom Straży Marszałkowskiej oraz jej wzorów, a także przypadków występowania z tą bronią. - Oznacza to, że zagadnienie to jest obecnie w pełni uregulowane także na poziomie aktu wykonawczego - podkreśliło CIS.
Ustawa o Straży Marszałkowskiej przydziela strażnikom nowe zadania, w tym polegające na: prowadzeniu rozpoznania pirotechniczno-radiologicznego osób, pojazdów, terenów i obiektów Sejmu i Senatu, podejmowaniu działań zmierzających do neutralizacji zagrożeń i wykrywaniu urządzeń podsłuchowych na terenach, w obiektach i w urządzeniach będących w zarządzie Kancelarii Sejmu i zarządzie Kancelarii Senatu.
Ustawa zmienia także status zatrudnienia strażników marszałkowskich z pracowniczego (obecnie są pracownikami zatrudnionymi na podstawie przepisów prawa pracy), na status służby na podstawie mianowania, tak jak funkcjonariusze innych służb mundurowych.
Przewiduje również wzrost zatrudnienia w straży o 120 etatów dla funkcjonariuszy i o 10 etatów dla pracowników cywilnych.
Zgodnie z ustawą, do zadań Straży Marszałkowskiej należy także m.in. ochrona terenów, obiektów i urządzeń zarządzanych przez Kancelarię Sejmu i Kancelarię Senatu, w tym przy użyciu urządzeń służących do rejestracji obrazu i dźwięku oraz konwojowanie wartości pieniężnych, mienia i dokumentów.
Ponadto funkcjonariusz Straży Marszałkowskiej, wykonując zadania – w myśl ustawy – może m.in. wydawać polecenia osobom, których zachowanie stwarza lub może stworzyć zagrożenie dla bezpieczeństwa, legitymować, dokonywać kontroli osobistej, a także przeglądać zawartość bagaży.
Przy wykonywaniu zadań funkcjonariuszom Straży Marszałkowskiej przysługuje prawo użycia lub wykorzystania środków przymusu bezpośredniego i broni palnej.