Na stronie Sejmu w środę opublikowano nazwiska 9 kandydatów zgłoszonych do komisji ds. badania wpływów rosyjskich. Swoich kandydatów wskazał jedynie klub PiS. Opozycja uważa, że komisja jest nielegalna i kluby KO, PSL oraz Lewicy nie zgłosiły żadnych kandydatów. Jednak PiS zaproponowało dziewięć nazwisk, a właśnie tylu członków ma liczyć komisja. Oznacza to, że jeżeli większość sejmowa ich powoła, to prace komisji będą toczyć się bez osób zaproponowanych przez kluby opozycji.
Zgodnie z informacją na stronie Sejmu, PiS chce, aby w komisji zasiedli: dyrektor Wojskowego Biura Historycznego Sławomir Cenckiewicz, doradca prezydenta prof. Andrzej Zybertowicz, przewodniczący Rady ds. Bezpieczeństwa i Obronności przy prezydencie RP prof. Przemysław Żurawski vel Grajewski oraz Łukasz Cięgotura, Michał Wojnowski, Marek Czeszkiewicz, Marek Szymaniak, ArkadiuszPuławski i Andrzej Kowalski.
Wnioskodawcą przedstawionych kandydatur jest poseł PiS Piotr Kaleta.
Kim są kandydaci?
Jak czytamy w druku sejmowym, Sławomir Cenckiewicz to historyk, profesor Akademii Sztuki Wojennej, dyrektor Wojskowego Biura Historycznego im. gen. broni K. Sosnkowskiego. W latach 2016-2021 był wiceprzewodniczącym Kolegium IPN; wiceprzewodniczący Rady Archiwalnej przy MKiDN (druga kadencja, od 2016 r.); Instytut Pamięci Narodowej - doradca Prezesa IPN (od 2022 r.); Ministerstwo Spraw Zagranicznych - Biuro Archiwum i Zarządzania Informacją (2022-2023); KPRM (2023 r.).
Podkreślono, że Cenckiewicz to autor ponad 200 prac naukowych z zakresu historii najnowszej (w tym ponad 30 książek). Przewodniczący Komisji Likwidacyjnej WSI (2006), doradca szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego (2006), Pełnomocnik MON ds. reformy archiwów wojskowych (2016). Posiada poświadczenie bezpieczeństwa osobowego do klauzuli ściśle tajne wydane przez SKW.
"Zarówno wykształcenie, bogate doświadczenie zawodowe, a także wysoki poziom wiedzy merytorycznej oraz nieskazitelność charakteru, dają gwarancje należytego wypełnienia przez Pana Sławomira Cenckiewicza funkcji członka Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022" - podkreślono w zgłoszeniu kandydatury Cenckiewicza.
Prof. Przemysław Żurawski vel Grajewski to - jak wskazano w druku - od 2015 roku członek Rady Programowej PISM i OSW, w latach 2015–2020 koordynator Sekcji Bezpieczeństwo, obronność polityka zagraniczna Narodowej Rady Rozwoju przy Prezydencie RP. W latach 2017–2020 wykładowca Akademii Dyplomatycznej MSZ. Członek gabinetu politycznego ministrów spraw zagranicznych Witolda Waszczykowskiego (2015–2018) i Zbigniewa Raua (od 2020), doradca marszałka Senatu RP (2017–2019). Od grudnia 2020 r. stały doradca Sejmowej Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu RP. Od 8 kwietnia 2021 r. członek Kolegium Prezydenta RP ds. Polityki Zagranicznej. Autor 9 książek i 122 artykułów naukowych
Prof. Andrzej Zybertowicz to socjolog, analityk, publicysta i autor książek. Jak przypomniano w druku, w 2007 roku był głównym doradcą ówczesnego premiera Jarosława Kaczyńskiego; w latach 2008-2010 - doradcą prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Od 2015 r. jest doradcą prezydenta Andrzeja Dudy oraz doradcą szefów Biura Bezpieczeństwa Narodowego - Pawła Solocha i Jacka Siewiery. Od 2016 roku Zybertowicz jest kierownikiem Ośrodka Studiów nad Wyzwaniami Cywilizacyjnymi w Akademii Sztuki Wojennej.
Kolejny kandydat PiS do komisji - Michał Wojnowski - to historyk i analityk. W latach 2006-2018 specjalista w IPN, obecnie ekspert ABW na kierunku wschodnim oraz ekspert Departamentu Bezpieczeństwa Narodowego w KPRM, współpracujący z Rządowym Centrum Bezpieczeństwa. Członek zespołu badawczego "Oblicza i metamorfozy imperiów rosyjskich", kierowanego przez prof. Andrzeja Nowaka w ramach Instytutu Historii PAN. Posiada poświadczenie bezpieczeństwa osobowego do klauzuli ściśle tajne wydane przez ABW.
Marek Szymaniak w latach 2006–2017 i ponownie od 2023 r. zatrudniony w Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Bydgoszczy i w Warszawie m.in. w pionie naukowym. Od 2017 r. zatrudniony w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku jako kierownik Działu Naukowego, od 2021 r. na stanowisku zastępcy dyrektora MIIWŚ ds. naukowych (nadzoruje i koordynuje prace działów merytorycznych, w tym naukowego, wydawniczego, zbiorów i innych).
Arkadiusz Puławski jest filologiem ze specjalizacją tłumaczeniową. Od lipca 2016 r. pracownik departamentu bezpieczeństwa narodowego KPRM, najpierw jako główny specjalista, potem radca, a obecnie z-ca dyrektora. Jak podkreślono, Puławski posiada poświadczenie bezpieczeństwa osobowego do klauzuli ściśle tajne wydane przez ABW.
Andrzej Kowalski to generał brygady Wojska Polskiego. W latach 1994-2002 funkcjonariusz Urzędu Ochrony Państwa (kontrwywiad), następnie Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (2002-2006, kontrwywiad) i Służby Kontrwywiadu Wojskowego (2006-2008, kontrwywiad). Od 2015 r. szef Służby Wywiadu Wojskowego, w 2020 r. profesor Akademii Sztuki Wojennej, od 2021 r. pracownik cywilny Służby Kontrwywiadu Wojskowego.
Kolejny kandydat PiS do komisji to MarekCzeszkiewicz - adwokat, sędzia Trybunału Stanu VIII i IX kadencji Sejmu oraz m.in. były: Prokurator Okręgowy, Zastępca Prokuratora Regionalnego w Białymstoku, dyrektor delegatury CBA w Rzeszowie, doradca Marszałka Sejmu, członek Komisji Egzaminacyjnej ds. aplikacji adwokackiej przy ministrze sprawiedliwości.
Łukasz Cięgotura to doktor nauk humanistycznych, zastępca dyrektora Wojskowego Biura Historycznego im. gen. broni K. Sosnkowskiego, pracownik archiwum MSZ i IPN. Posiada poświadczenie bezpieczeństwa osobowego do klauzuli ściśle tajne wydane przez SKW.
Komisja ds. badania rosyjskich wpływów
31 maja weszła w życie - powstała zinicjatywy PiS - ustawa o powołaniu komisji ds. badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne RP w latach 2007-2022, którą prezydent podpisał kilka dni wcześniej, zapowiadając jednocześnie skierowanie jej do Trybunału Konstytucyjnego. Następnie - 2 czerwca - Andrzej Duda złożył w Sejmie projekt nowelizacji tej ustawy. Sejm uchwalił ją 16 czerwca. 28 czerwca posłowie odrzucili sprzeciw Senatu do tej noweli. Prezydent podpisał nowelizację 31 lipca. W sierpniu weszła ona w życie.
Zgodnie z prezydencką nowelą, w komisji ds. badania wpływów rosyjskich nie mogą zasiadać parlamentarzyści, zniesione zostały środki zaradcze zapisane wcześniej w ustawie (to m.in. zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi na okres do 10 lat), a głównym przedmiotem stwierdzenia komisji będzie uznanie, że dana osoba nie daje rękojmi należytego wykonywania czynności w interesie publicznym; odwołanie od decyzji komisji ma być kierowane do Sądu Apelacyjnego w Warszawie.
Zgodnie z ustawą w skład komisji wchodzi 9 członków w randze sekretarza stanu powoływanych i odwoływanych przez Sejm. Prawo zgłaszania marszałkowi Sejmu kandydatów na członków komisji w liczbie nie większej niż 9 przysługuje każdemu klubowi poselskiemu lub parlamentarnemu, w terminie wskazanym przez marszałka.
Karol Kostrzewa