Wyobraź sobie chemikalia, które są jak duchy – niewidzialne, ale wszechobecne i praktycznie niezniszczalne. Tak właśnie działają PFAS, czyli per- i polifluoroalkilowe substancje chemiczne. Te związki są niezwykle trwałe, dlatego zyskały miano "wiecznych chemikaliów". To, co czyni je tak trwałymi, to silne wiązania chemiczne, które natura po prostu nie potrafi rozłożyć. A, co gorsza trafiają one nawet do wody pitnej.

Czy pamiętasz wzory pierwiastków i substancji chemicznych? Powtórkowy QUIZ z chemii
Czy pamiętasz wzory pierwiastków i substancji chemicznych? Powtórkowy QUIZ z chemii

Zobacz również

Gdzie je znajdziemy?

PFAS są jak cisi goście w naszym codziennym życiu. Ukrywają się w wielu miejscach, których nawet nie podejrzewamy:

Reklama
  • Kuchnia: Teflonowe patelnie, papier do pieczenia, papier toaletowy, opakowania do fast foodów – wszystko to może zawierać PFAS.
  • Ubrania: Wodoodporne kurtki, plamoodporne dywany, tapicerka meblowa – PFAS sprawiają, że te rzeczy są odporne na wodę i plamy.
  • Kosmetyki: Niektóre tusze do rzęs, podkłady i kremy z filtrem UV również mogą je zawierać.
  • Przemysł: PFAS są używane w piankach gaśniczych, środkach impregnujących i wielu procesach produkcyjnych.

Dlaczego są niebezpieczne?

Problem polega na tym, że te "wieczne chemikalia" nie znikają. Gromadzą się w środowisku – w glebie, wodzie, powietrzu – i w naszych ciałach. Badania pokazują, że mogą powodować poważne problemy zdrowotne, takie jak:

  • problemy z tarczycą
  • zaburzenia hormonalne
  • problemy z płodnością
  • niektóre rodzaje raka

Unia Europejska mówi "dość!"

Unia Europejska postanowiła wziąć sprawy w swoje ręce. Urzędnicy unijni zdają sobie sprawę, że to poważny problem i chcą chronić nasze zdrowie i środowisko. Dlatego planują zakazać stosowania PFAS. Początkowo zakładali, że zrobią to w 2026 roku, ale sprawa okazała się na tyle pilna, że prace nad zakazem przyspieszono.

Co to oznacza dla polskich firm?

Dla wielu polskich firm to będzie spora zmiana. Firmy, które używają PFAS w produkcji, będą musiały znaleźć inne, bezpieczniejsze substancje. To może być trudne i kosztowne, zwłaszcza dla mniejszych firm, które nie mają dużych pieniędzy na badania i nowe technologie.

Planowany zakaz UE będzie miał znaczący wpływ na wiele polskich przedsiębiorstw, które stosują PFAS w swoich procesach produkcyjnych. Dotknie to m.in. branże:

  • tekstylną
  • chemiczną
  • kosmetyczną
  • motoryzacyjną,