Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Problem dotyczy nieruchomości zabudowanych budynkami (jedno- i wielorodzinnymi), w których wydzielono dwa lub więcej lokali mieszkalnych, ale nie doszło do ustanowienia ich odrębnej własności, a poszczególne lokale należą do różnych właścicieli. W takiej sytuacji pojawiają się pytania o podmiot zobowiązany do złożenia deklaracji i uiszczania opłat za gospodarowanie odpadami na rzecz gminy.
Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach definiuje właściciela nieruchomości bardzo szeroko, obejmując także współwłaścicieli, użytkowników wieczystych, a nawet osoby faktycznie władające nieruchomością. Jednak, jak podkreśla RPO, przepisy nie obligują do umownego określenia podmiotu zobowiązanego, gdy więcej niż jeden podmiot może być uznany za właściciela.
W praktyce oznacza to, że w takich przypadkach obowiązek złożenia deklaracji może dotyczyć zarówno właściciela nieruchomości (w rozumieniu cywilnym), jak i najemców poszczególnych lokali. Ponieważ ustawa nie przewiduje ich solidarnej odpowiedzialności, powstaje pytanie, którzy z nich i na jakich zasadach ponoszą odpowiedzialność za opłaty za odpady komunalne.
Niepewność prawna
Jak wskazuje RPO, orzecznictwo sądów administracyjnych nie dostarcza jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Istnieją sprzeczne wyroki: niektóre opowiadają się za łączną odpowiedzialnością wszystkich współwłaścicieli, inne dopuszczają składanie odrębnych deklaracji w odniesieniu do używanych części nieruchomości. Dodatkowo, kryterium podlegania obowiązkom bywa różnie interpretowane – czasem wiąże się z wytwarzaniem odpadów, innym razem z władztwem nad całą nieruchomością.
Te wątpliwości interpretacyjne są źródłem niepewności prawnej zarówno dla osób, które potencjalnie mają płacić za odpady, jak i dla organów podatkowych. Próba rozwiązania problemu poprzez analogiczne stosowanie przepisów do wspólnot czy spółdzielni mieszkaniowych może budzić kontrowersje, ponieważ może pogorszyć sytuację podatnika.
RPO pyta Ministerstwo Klimatu: Czy są plany zmian?
Dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego Biura RPO, Piotr Mierzejewski, skierował pismo do dyrektora Departamentu Gospodarki Odpadami MKiŚ, Marka Golenia. RPO pyta, czy do resortu docierały sygnały o potrzebie doprecyzowania zasad odpowiedzialności z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w przypadkach wielości właścicieli nieruchomości. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi również o informację, czy w przypadku otrzymywania takich sygnałów, Ministerstwo podjęło już prace analityczne lub legislacyjne. Jeśli nie, Biuro RPO prosi o przedstawienie stanowiska resortu co do potrzeby podjęcia takich prac. Celem interwencji jest zapewnienie jasności i sprawiedliwości w systemie opłat za odpady komunalne.