Cztery projekty ustaw w sprawie TK trafią do specjalnej podkomisji

W skład podkomisji weszło dziewięciu posłów: pięciu z PiS i po jednym pośle PO, Kukiz'15, Nowoczesnej i PSL. Przewodniczącym został Bartłomiej Wróblewski (PiS). Pierwsze posiedzenie podkomisji ma się odbyć w środę rano. Na razie posłowie nie zdecydowali, który z projektów będzie wiodący (wcześniej rzeczniczka klubu PiS Beata Mazurek mówiła, że projekt PiS będzie projektem wiodącym, ponieważ nie dotyczy on zmiany ustawy, ale jest to całościowa, nowa propozycja). Wróblewski powiedział dziennikarzom, że chciałby, aby podkomisja zakończyła pracę, jeśli to będzie możliwe, w ciągu dwóch tygodni.

Zanim doszło do powołania podkomisji, posłowie opozycji wnosili o przerwę w posiedzeniu komisji - potrzebną, ich zdaniem, do tego, by nad projektami odbyło się wysłuchanie publiczne, albo by wypowiedzieli się na ich temat eksperci. Barbara Dolniak (Nowoczesna) podkreślała, że są zarzuty ekspertów, iż niektóre zapisy zawarte w projektach mogą być niekonstytucyjne. By procedować właściwie i nie narazić się na zarzut niekonstytucyjności, warto teraz zebrać opinie, czy poszczególne zapisy projektu są konstytucyjne czy nie - przekonywała. Wniosek o przerwę w rozpatrywaniu projektów został odrzucony.

Zgodnie z projektem nowej ustawy o TK autorstwa PiS pełen skład Trybunału to co najmniej 11 sędziów. W tym składzie TK ma orzekać m.in. w sprawach o szczególnej zawiłości - gdy z wnioskiem o uznanie sprawy za szczególnie zawiłą do TK zwróci się prezydent, Prokurator Generalny, trzech sędziów Trybunału lub skład orzekający wyznaczony do rozpoznania danej sprawy, albo w sprawach, w których szczególna zawiłość wiąże się z nakładami finansowymi nieprzewidzianymi w ustawie budżetowej.

Ponadto TK orzekałby w składzie siedmiu oraz trzech sędziów. Orzeczenia - według projektu - co do zasady miałyby zapadać zwykłą większością głosów, ale w przypadku spraw rozstrzyganych w pełnym składzie część orzeczeń zapadałaby większością 2/3 głosów sędziów. Chodzi m.in. o sprawy odnoszące się do wybranych zapisów konstytucji, m.in. dotyczących wolności obywatelskich czy zakazu dyskryminacji.

W projekcie PSL zapisano, że sędziowie TK są wybierani przez Sejm większością co najmniej 2/3 głosów (dziś to bezwzględna większość). PSL chce ponadto, by Sejm w określonych wypadkach mógł wnosić o ponowne rozpatrzenie ustawy przez Trybunał już po wyroku TK. Zapisano też, że "sześciu sędziów, co do których istnieje obecnie konflikt" - czyli trzech wybranych przez Sejm poprzedniej kadencji, od których prezydent Andrzej Duda nie odebrał ślubowania, oraz trzech sędziów wybranych w obecnej kadencji (niedopuszczanych do orzekania w TK), przejdzie w stan spoczynku. Trzech nowych sędziów wybrano by według nowych zasad.

Zgłoszony przez KOD projekt obywatelski zakłada m.in. rozszerzenie kręgu podmiotów zgłaszających kandydatów na sędziów TK. Ma to być - poza prezydium Sejmu i grupą 50 posłów - prezydent, KRS, SN i NSA. Wybór sędziego miałby odbywać się większością 2/3 głosów. Pełny skład TK liczyłby co najmniej 9 sędziów. Nowy sędzia TK miałby składać przysięgę wobec marszałka Sejmu, a nie prezydenta - jak dziś. Zgodnie z propozycją nowelizacji autorstwa Kukiz'15 sędziowie Trybunału mieliby być wybierani przez Sejm większością 2/3 ustawowej liczby posłów.

Podczas pierwszego czytania trzech z tych projektów w Sejmie na początku czerwca (projekt autorstwa Kukiz'15 miał pierwsze czytanie w grudniu ub. roku) poseł PiS Stanisław Piotrowicz mówił, że jego ugrupowanie wychodzi naprzeciw głosom krytyki i pewnym oczekiwaniom. "Kompromis to jest również zrobienie pewnych kroków w tył, i tego samego dziś oczekujemy od opozycji" – oświadczył w Sejmie mówiąc o nadziejach na zakończenie konfliktu wokół TK. W ocenie PO, gdyby PiS chciało kompromisu, to prezydent zaprzysiągłby trzech sędziów TK wybranych w październiku ub. r., a premier opublikowałaby wyroki TK.

9 marca TK uznał niekonstytucyjność noweli ustawy o TK autorstwa PiS z grudnia 2015 r. Według rządu nie był to wyrok i dlatego nie został opublikowany. Mimo to TK wydaje kolejne wyroki, choć przedstawiciele władz mówią, że TK ma orzekać zgodnie z grudniową nowelą.

Na wtorkowym posiedzeniu komisja sprawiedliwości rozpatrywała wcześniej sprawozdanie o wykonaniu budżetu w 2015 r. m.in. przez Trybunał Konstytucyjny. W tej części uczestniczył prezes TK prof. Andrzej Rzepliński; wyszedł jednak, zanim komisja zajęła się punktem dotyczącym powołania podkomisji ws. projektów dot. Trybunału.