Kanon powinien rozbudzać w uczniach dumę z narodowej tradycji i poczucie, iż jest się tej tradycji rozumnym, odpowiedzialnym spadkobiercą.

Kanon to jednak nie tylko lekcja patriotyzmu i budowanie narodowej tożsamości, ale też źródło przyjemności estetycznej budzącej apetyt na wielką literaturę. Tym bardziej winny znaleźć się w nim dzieła najlepsze, najważniejsze i najpiękniejsze, słowem: arcydzieła. Dlatego jestem przeciwnikiem eksperymentowania z listą lektur. Ideałem jest, aby pominąwszy ewentualne korekty dotyczące literatury najnowszej, taka sama lista obowiązywała mnie, moje dzieci i wnuki, żeby była namacalnym dowodem ciągłości tradycji. Lektury szkolne, pomagając nam poruszać się w labiryncie literatury polskiej, są przecież mostem służący Polakom różnych pokoleń do wzajemnego zrozumienia i może nawet porozumienia. Stąd moja dwudziestka, która jest efektem bolesnych, zdroworozsądkowych, bo biorących pod uwagę adresata tej listy, wykluczeń (np. skandaliczne pominięcie Reymonta, Witkacego, Nałkowskiej, Dąbrowskiej, Rembeka, Kossak-Szczuckiej, dramatów Mrożka, literatury najnowszej). Z nowinek dodaję fragmenty "Szkiców piórkiem" jako arcydzieło polskiej diarystyki, przejaw oryginalnej demaskacji totalizmów i krytycznego dialogu z polskością. Dopisuję też "Drogę donikąd", bo jest jedną z najlepszych literacko analiz komunizmu i kolaboracji. Zamiast "Ferdydurke" i "Trans-Atlantyku" podaję "Ślub" jako przykład nowoczesnego dramatu filozoficznego.

Reklama

1. Poezja staropolska - antologia ("Bogurodzica" oraz wybrane wiersze J. Kochanowskiego, M. Sępa-Sarzyńskiego, J.A. Morsztyna, W. Potockiego, F. Karpińskiego, I. Krasickiego)
2. Jan Chryzostom Pasek, "Pamiętniki" (wybór)
3. Adam Mickiewicz, "Dziady, cz. II, III, IV", "Pan Tadeusz", "Liryki lozańskie"
4.Juliusz Słowacki, "Kordian", liryka
5.Aleksander Fredro, "Zemsta"
6.Zygmunt Krasiński, "Nie-Boska Komedia"
7.Cyprian Kamil Norwid, "Vade-mecum"
8.Bolesław Prus, "Lalka"
9.Henryk Sienkiewicz, "Potop"
10.Stefan Żeromski, opowiadania
11.Stanisław Wyspiański, "Wesele"
12.Poezja Młodej Polski - antologia (J. Kasprowicz, T. Miciński, K. Przerwa-Tetmajer, L. Staff)
13.Poezja polska XX wieku - antologia (B. Leśmian, K. Wierzyński, J. Tuwim, J. Lechoń, M. Pawlikowska-Jasnorzewska, J. Liebert, T. Peiper, J. Czechowicz, J. Przyboś, K. K. Baczyński, T. Gajcy; Cz. Miłosz, Z. Herbert, M. Białoszewski, W. Szymborska, J. M. Rymkiewicz, T. Różewicz, K. Wojtyła, J. Twardowski)
14.Jarosław Iwaszkiewicz, "Panny z Wilka"
15.Bruno Schulz, "Sklepy cynamonowe" (wybrane opowiadania)
16.Andrzej Bobkowski, "Szkice piórkiem" (fragmenty)
17.Tadeusz Borowski, "Pożegnanie z Marią" (wybrane opowiadania)
18.Gustaw Herling-Grudziński, "Inny świat"
19.Józef Mackiewicz, "Droga donikąd"
20.Witold Gombrowicz, "Ślub" lub "Dziennik 1953 - 1956" (fragmenty)