"Zmierzch dyktatury. Polska lat 1986-1989 w świetle dokumentów" to tytuł najnowszej książki Antoniego Dudka, historyka Instytut Pamięci Narodowej. "W tytule książki słowo >>zmierzch<< jest nieprzypadkowe i trafnie wybrane przez autora, ponieważ w latach 1986-1989 nie mieliśmy do czynienia z żadnym gwałtownym załamaniem komunizmu, ale raczej z procesem obumierania różnych struktur władzy, za którym stała historia Solidarności" - ocenił Łukasz Kamiński, dyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN.
Jego zdaniem szczególnie interesujący jest fragment książki opisujące poszukiwania przez władze sowieckie kontaktów z polską opozycją, ale także próba nawiązania przez polską opozycję kontaktów z Kremlem. "To pokazuje, że strona sowiecka aktywnie próbowała znaleźć partnerów do rozmów na temat politycznej przyszłości Polski" - mówi Kamiński.
Dudek prezentuje w książce dokumenty z akt partyjnych PZPR, Służby Bezpieczeństwa, a także z archiwaliów przechowywanych w fundacji Michaiła Gorbaczowa w Moskwie. W książce znajduje się 85 dokumentów dotyczących m.in. posiedzeń Biura Politycznego KC PZPR, wypowiedzi gen. Wojciecha Jaruzelskiego, tajnych notatek Służby Bezpieczeństwa, a także szyfrogramy ambasadora PRL w Moskwie Włodzimierza Natorfa oraz zapisy lub protokoły rozmów Michaiła Gorbaczowa z przedstawicielami władzy PRL m.in. Jaruzelskim, Rakowskim, Messnerem, Urbanem.
Kolejny ciekawy wątek dotyczy obaw komunistów przed integracją europejską. Todor Żiwkow, przywódca Bułgarskiej Partii Komunistycznej, miał na spotkaniu władz Układ Warszawskiego mówić: "Do 1992 r. powstanie jakościowo nowy rynek. I jaki będzie jego stosunek do nas - oto jest pytanie"
