Prawo nie zakazuje wręczania kwiatów lub słodyczy, ale korzyść majątkowa powyżej 50 zł może zostać uznana za gratyfikację. W skrajnych przypadkach nauczyciel mógłby odpowiadać z art. 228 Kodeksu karnego (przyjmowanie korzyści). Również fiskus może upomnieć się o podatek od darowizny.
Kuratoria przypominają, żedyrektor szkoły ma obowiązek prowadzić rejestr prezentów. Jeśli wartość upominku przekracza równowartość 50 zł, nauczyciel powinien go zgłosić. W praktyce rzadko się to dzieje, bo ani rodzice, ani pedagodzy nie chcą "robić afery". Tymczasem prawnicy ostrzegają: drogie prezenty mogą podważać bezstronność oceni stać się podstawą do zarzutów o faworyzowanie uczniów. W razie skargi kuratorium często wszczyna postępowanie wyjaśniające, a nauczyciel może zostać wezwany do zwrotu upominku lub przekazania go na cele charytatywne.
Eksperci etykiety radzą trzymać się zasady: symbolicznie, od serca i na poziomie "kwiat + kartka". Wszystko ponadto łatwo zamieni wdzięczność w kłopot, dla rodziców, nauczyciela i… skarbówki.
Głos nauczycieli i kuratorium
Nauczyciele pytani przez lokalne media przyznają, żenadmiarowe prezenty wprawiają ich w zakłopotanie. Małopolska kurator oświaty nazwała biżuterię i vouchery "nietaktem" i prosi rodziców o powściągliwość. Coraz częściej to sami wychowawcy proszą, by zamiast prezentu uczniowie przekazali kartkę z podziękowaniem.
Ile "wypada" dać? Rady eksperta etykiety
Ekspert savoir-vivre’u cytowany przez Parenting.pl radzi, by ustalić górny limit 20–30 zł od ucznia i nie kupować przedmiotów osobistych (perfumy, bielizna, drogie pióra). Idealne są kwiaty, ręcznie podpisana laurka lub drobna książka tematyczna.
Alternatywy dla drogich prezentów
Zamiast kosztownej biżuterii czy voucherów, rodzice i uczniowie mogą postawić na symboliczne, ale pamiętne gesty, które nie obciążą portfela, a jednocześnie wywołają uśmiech i zostaną zapamiętane na długo. Oto kilka sprawdzonych pomysłów na pomysł dla nauczyciela na koniec roku:
- Kwiat w doniczce – codziennie będzie przypominał nauczycielowi o klasie, a nie znika po tygodniu jak bukiet.
- Wspólne zdjęcie klasy w ramce z imiennym podziękowaniem – to pamiątka o wysokiej wartości sentymentalnej, której nie da się kupić w sklepie.
- Dar charytatywny (wpłata na lokalną fundację w imieniu nauczyciela) – łączy gest wdzięczności z realną pomocą potrzebującym, zamiast generować kolejny gadżet.
- Bombonierka – nauczyciele chętnie dzielą się czekoladkami z uczniami lub koleżankami z pracy, więc słodycze sprawią radość całej klasie.
Miły gest nie musi oznaczać wysokiej składki. Granicę powinien wyznaczyć zdrowy rozsądek i świadomość prawna. W skrócie można to streścić w kilku słowach: kwiaty są ok, kosztowna biżuteria już ryzykowna. Zanim ponownie padnie hasło "po 100 zł od głowy", warto zastanowić się, czy taki prezent na pewno ucieszy nauczyciela.