Nasz rozmówca zbliżony do rządu w lutym tego roku wystąpił o udostępnienie przez KE wszystkich ekspertyz dotyczących sytuacji w Polsce, którymi dysponowało Kolegium Komisarzy w czasie posiedzenia 13 stycznia, na którym podejmowano decyzję w sprawie sytuacji w Polsce. Chodziło o ustalenie, czy komisarze prosili ekspertów i prawników o analizę sporu i jego kontekstu. A jeśli tak, to co w tych analizach się znalazło.
Oficjalna korespondencja, którą dysponuje nasza redakcja, trwała od 16 lutego do 23 maja. W pierwszych pismach urzędnicy unijni zasłaniali się tajnością ekspertyz, by na końcu przyznać, że w zasadzie ich nie było. A decyzję podjęto na bazie ogólnodostępnych informacji i komentarzy.
W pierwszym piśmie nasz rozmówca otrzymał następującą odpowiedź: Dokument, który został przekazany kolegium, nie jest niestety dostępny. Na tym etapie jego ujawnienie nie jest możliwe. Przedstawiciel rządu odwołał się od tej decyzji. Efekt: "Komisja ustaliła, że zakresem wniosku objęte są dwa dokumenty: 1. Debata orientacyjna na temat ostatnich wydarzeń w Polsce (ramy prawne w dziedzinie praworządności), dokument referencyjny oraz 2. Nota faktograficzna: Debata orientacyjna kolegium komisarzy na temat ostatnich wydarzeń w Polsce i ram prawnych w dziedzinie praworządności: pytania i odpowiedzi, opublikowana przez Komisję w dniu 13 stycznia 2016 r.". Jak czytamy dalej, "cała treść dokumentu (1) została zawarta w publicznie dostępnym dokumencie (2), który zawiera takie same informacje".
Innymi słowy, "tajny" dokument Brukseli okazał się jedynie dość ogólnikową informacją w formie pytań i odpowiedzi. Nie było ekspertyz prawnych. Nie podjęto też prób zgłębienia problematyki związanej z Trybunałem Konstytucyjnym. Były jedynie generalne tezy przypominające, że "praworządność jest jedną z podstawowych wartości, na których opiera się UE". Wydarzenia w Polsce, które zainteresowały kolegium, nie były analizowane na bazie opinii skonfliktowanych stron czy niezależnych obserwatorów.
Jan Grabiec, rzecznik PO, przekonuje, że przypadek Polski nie wymagał rozbudowanych analiz. Wszczęcie tej procedury służy zbadaniu sytuacji i wyrobieniu zdania, czy doszło do naruszenia zasad, czy nie. To jak prokurator i postępowanie sprawdzające - mówi. PiS nie komentuje. Bo podobno nie jest już zainteresowany podgrzewaniem sporu.