Do historii służb wywiadowczych przeszedł jako członek grupy szpiegowskiej, która udaremniła zamach na uczestników konferencji teherańskiej w 1943 roku.

Jak podała agencja Ria-Nowosti, Wartanian zmarł we wtorek po południu w jednym z moskiewskich szpitali.

Reklama

19-letni Wartanian przewodził grupie agentów, która udaremniła zamach na tzw. wielką trójkę, polityków zgromadzonych na konferencji w Teheranie w 1943 roku: przywódcę Związku Radzieckiego Józefa Stalina, prezydenta US Franklina Roosevelta i brytyjskiego premiera Winstona Churchilla. Na konferencji rozpoczęto ustalanie powojennego kształtu Europy.

Wartanian zasłynął dzięki infiltracji brytyjskiej szkoły szpiegowskiej w Teheranie, gdzie w roku 1942 odbył cały kurs. Wychowankowie tej szkoły mieli zostać wysłani na misje do ZSRR.

Wraz z żoną Goar uchodzili za jedną z najskuteczniejszych par agentów w historii ZSRR. Przez 30 lat po drugiej wojnie światowej pracowali razem w różnych krajach. Do ZSRR wrócili dopiero w 1986 roku. Po powrocie Wartanian pracował do 1992 roku dla rosyjskiego wywiadu zagranicznego (SWR).

Nazwisko Wartaniana upubliczniono dopiero w 2000 roku.

Legendarny radziecki szpieg urodził się w 1924 roku w Rostowie nad Donem jako syn Irańczyka armeńskiego pochodzenia. Za swoje zasługi otrzymał najwyższe wyróżnienia zarówno od władz ZSRR, Federacji Rosyjskiej jak i Armenii. Do dziś w służbach wywiadowczych uchodzi za wzór do naśladowania.