"Próba ratowania literatury przed potopem"

Wybrać 20 najważniejszych utworów z całej literatury polskiej, a tym bardziej niezbędnych dla właściwego formowania się świadomości współczesnego Polaka, wydaje się zadaniem niewykonalnym - pisze w DZIENNIKU Antoni Libera, pisarz i reżyser teatralny.

Wyzwanie to jednak wynika z realiów współczesnego świata, który mówi mniej więcej tyle: panuje głęboki kryzys humanistyki i czytelnictwa, młodzi ludzie nie mają czasu ani chęci na lekturę i mało kogo obchodzi w „cywilizacji obrazkowej” literatura piękna, a zatem, aby w ogóle coś w tym zakresie ocalić, należy dokonać radykalnej selekcji; w przeciwnym razie straci się wszystko. Jeśli to rozpoznanie jest trafne to można zabawić się straczeńczo w „Arkę Noego” polskiego piśmiennictwa i zastanowić się, co ratować przed potopem. Podejmując tę ryzykowną grę, przyjmuję następujące kryteria:

Reklama

1. Zwięzłość wypowiedzi. Chodzi o to, aby odbiorca jak najczęściej czytał całość utworu. Stąd dominacja tekstów poetyckich (wierszy).
2. Klarowność języka. Stąd wybór autorów i tekstów „jasnych”, o czystej, dobitnej dykcji.
3. Reprezentatywność tematów. Chodzi o to, aby „krótka historia literatury” ukazała, co jest charakterystyczne w rodzimej kulturze. Stąd wybór takich kwestii, jak walka o niepodległość, głównie zagrożoną ze strony Rosji, słaby duch państwowości, antagonizm klasowy: pan – cham, wyższy – niższy, indolencja społeczna, skłonność do mitomanii, pozerstwa i kabotyństwa, wierność i poświęcenie.
4. Bliskość współczesności. Bo młodemu człowiekowi łatwiej jest czytać utwory napisane w nieodległej przeszłości niż dawniejsze.