Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Polityka zagraniczna
Polityka zagraniczna Polski prowadzona jest w oparciu o założenia, które co roku opracowuje i koordynuje minister spraw zagranicznych i które podlegają przyjęciu przez Radę Ministrów. Prezydent reprezentuje Polskę na arenie międzynarodowej - w kontaktach z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi jak NATO czy ONZ. Politykę zagraniczną realizuje wspólnie z premierem i ministrem spraw zagranicznych. Prezydent mianuje i odwołuje ambasadorów na wniosek ministra spraw zagranicznych poparty przez premiera.
Zwierzchnik sił zbrojnych
Prezydent "stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium". Dlatego to on na wniosek premiera zatwierdza najważniejsze dokumenty dotyczące obronności kraju, m.in. strategię bezpieczeństwa narodowego i ćwiczenia systemów obronnych. W sprawach związanych z obronnością państwa prezydentowi pomaga Rada Bezpieczeństwa Narodowego.
Kompetencje prezydenta RP ws. ustaw
Prezydent RP ma prawo inicjatywy ustawodawczej. Oznacza to, że może przygotować swój projekt ustawy, przedstawić go Marszałkowi Sejmu, a izba ma obowiązek go rozpatrzyć. W sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa Prezydent RP za zgodą Senatu może zarządzić ogólnokrajowe referendum. Aby uchwalona przez parlament ustawa weszła w życie, musi ją podpisać prezydent.
Prawo weta
Wobec ustawy, która wzbudza wątpliwości co do słuszności lub celowości przyjętych rozwiązań, prezydent Polski może zastosować weto. Wtedy ustawa wraca do Sejmu, który, aby odrzucić weto prezydenta, musi zebrać trzy piąte głosów w obecności co najmniej połowy posłów. Jeśli Sejm odrzuci weto, prezydent musi podpisać ustawę. Gdy zachodzi podejrzenie, że ustawa przyjęta przez Sejm nie jest zgodna z Konstytucją, prezydent może przed podpisaniem skierować ją do Trybunału Konstytucyjnego. Jeśli Trybunał uzna ustawę za zgodną z Konstytucją, prezydent ma obowiązek ją podpisać. W przeciwnej sytuacji – kiedy ustawa łamie ustawę zasadniczą – prezydent odmawia jej podpisania i ustawa nie obowiązuje. Prezydent może także wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności z Konstytucją ustaw, umów międzynarodowych lub rozporządzeń, które już obowiązują. Trybunał może je uchylić, jeżeli uzna ich niezgodność z Konstytucją.
Prezydent a Rada Ministrów
Prezydent odgrywa ważną rolę w procesie powoływania rządu. Wskazuje premiera, najczęściej popieranego przez większość parlamentarną. Następnie, powołuje wskazaną przez niego Radę Ministrów, która składa ślubowanie i w ciągu 14 dni przedstawia program przed Sejmem. Posłowie głosują nad udzieleniem rządowi wotum zaufania. W przypadku nieuzyskania przez rząd poparcia posłów, Sejm przeprowadza kolejną próbę powołania Rady Ministrów. Jeśli i tym razem rząd nie uzyska wymaganego poparcia, inicjatywa wskazania premiera wraca do prezydenta. Jeżeli w tym trzecim kroku premier i jego rząd nie zdobędą poparcia w Sejmie, prezydent rozwiązuje parlament i zarządza przedterminowe wybory.
Akty urzędowe
Konstytucja wymienia 30 spraw, w których prezydent samodzielnie podejmuje decyzję, wydając tzw. akty urzędowe, m.in. w sprawie zarządzania wyborów parlamentarnych, inicjatywy ustawodawczej i prawa łaski. Pozostałe akty urzędowe wydawane przez prezydenta, aby stały się ważne, wymagają tzw. kontrasygnaty, czyli podpisu premiera.
Prawo łaski
Prezydent ma prawo do prawa łaski wobec skazanego. Stosuje je w wypadkach, gdy po wydaniu wyroku wystąpiły, zdaniem prezydenta, powody wskazujące, że kara jest zawyżona.
Stan wojenny
W czasie zewnętrznego zagrożenia lub zbrojnej napaści na terytorium Polski, a także wtedy, gdy z umów międzynarodowych wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji, prezydent – na wniosek Rady Ministrów – może wprowadzić stan wojenny na części albo na całym terytorium państwa. Podczas wojny prezydent kieruje obroną Polski we współpracy z Radą Ministrów. Jeśli nie ma możliwości zwołania posiedzenia Sejmu, prezydent na wniosek Rady Ministrów wydaje rozporządzenia z mocą ustawy w sprawach ograniczenia wolności, praw człowieka i obywatela oraz zasad wyrównania strat majątkowych wynikających z tych ograniczeń. Prezydent w czasie stanu wojennego może na wniosek rządu wydawać postanowienia dotyczące m.in. zadań sił zbrojnych, planów operacyjnych, wyłączenia obszaru kraju z działań wojennych. Na wniosek premiera może mianować dowódcę sił zbrojnych oraz zarządzić mobilizację i użycie sił zbrojnych do obrony kraju.