Subskrybuj nas na Youtube
Ołtarz
Zgodnie z tradycją ołtarz w świątyniach jest obnażony: bez krzyża, świeczników i obrusów.
W związku z pandemią i obowiązującymi obostrzeniami w stolicy nie będzie nabożeństwa drogi krzyżowej ulicami Warszawy.
W wielu diecezjach biskupi apelują również, by z racji duszpasterskich w kościołach celebrowane były w Wielki Piątek nabożeństwa pasyjne: droga krzyżowa i gorzkie żale.
Na zakończenie nabożeństwa wierni mogą oddać cześć krzyżowi, można też sprawować obrzędy komunii świętej, jak podczas liturgii tego dnia – wskazał biskup warszawsko-praski Romuald Kamiński.
Liturgia Męki Pańskiej
Liturgię Męki Pańskiej sprawuje się według schematu podanego w mszale rzymskim. Nabożeństwo rozpoczyna się Liturgią Słowa, w której naczelne miejsce zajmuje opis Męki Pańskiej według św. Jana. Akcentuje się bardziej chwałę odkupienia przez krzyż niż poniżenia przez mękę.
Z uwagi na pandemię podczas adoracji krzyża wskazano, by tylko przewodniczący liturgii Męki Pańskiej oddał cześć krzyżowi przez pocałunek. Pozostali mają adorować krzyż przez podejście i przyklęknięcie lub skłon, z zachowaniem odpowiedniej odległości między uczestnikami. W minionych latach wierni oddali krzyżowi cześć pocałunkami.
Jeśli celebracja jest transmitowana, to z myślą o osobach łączących się z domów celebrans na zakończenie adoracji powinien podnieść krzyż i tak go trzymać przez pewien czas w milczeniu, aby wierni mogli oddać duchowo cześć krzyżowi – napisał bp Kamiński.
Rozbudowana modlitwa powszechna
Jedną z ważnych części liturgii męki Pańskiej jest rozbudowana modlitwa powszechna. Jej forma i tekst są znane od V wieku i w zasadzie niezmieniane. Mszał rzymski podaje dziesięć intencji. Pierwsza jest za cały Kościół, o pokój, jedność i trwanie w wierze. W drugiej wspólnota modli się za papieża, w trzeciej – za wszystkie stany Kościoła. Następnie za katechumenów. Piąta intencja jest za wszystkich wierzących w Chrystusa i o jedność chrześcijan, o jej przywrócenie i zachowanie. W kolejnych Kościół modli się za żydów, niewierzących w Chrystusa, niewierzących w Boga, rządzących państwami, chorych i cierpiących.
W związku z pandemią zostało dodane jeszcze jedno wezwanie. "Módlmy się za całą ludzkość, która cierpi w wyniku szerzącej się epidemii, za wszystkich bezradnych i zagubionych, za chorych i za tych, którzy ofiarnie niosą im pomoc oraz za zmarłych" – wskazała Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów.
Po zakończeniu liturgii Męki Pańskiej Najświętszy Sakrament przenoszony jest w procesji do grobu pańskiego, gdzie przez całą Wielką Sobotę adorowany jest przez wiernych.
Zgodnie z Kodeksem prawa kanonicznego w Wielki Piątek obowiązuje nie tylko wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, ale post ścisły, czyli trzy posiłki, przy czym tylko jeden do syta, a dwa – lekkie.
Prawem o wstrzemięźliwości są związane osoby, które ukończyły 14. rok życia, prawem zaś o poście są związane wszystkie osoby pełnoletnie, aż do rozpoczęcia 60. roku życia. Duszpasterze oraz rodzice winni zatroszczyć się o to, ażeby również ci, którzy z racji młodszego wieku nie związani jeszcze prawem postu i wstrzemięźliwości, byli wprowadzeni w autentyczny duch pokuty – czytamy w Kodeksie prawa kanonicznego.
Z obowiązku tego są zwolnieni chorzy. Kościół jednocześnie zachęca do przedłużenia postu i wstrzemięźliwości aż do rozpoczęcia liturgii Wigilii Paschalnej.
Pierwsze liturgiczne obchody Wielkiego Piątku odbyły się w starożytnej Jerozolimie. Wierni gromadzili się przed wschodem słońca przed kolumną biczowania, a później przy grobie, aby adorować drzewo krzyża.
Pierwszy opis celebracji Wielkiego Piątku
Pierwsze opisy celebracji Wielkiego Piątku pochodzą z VII w. Pierwszy typ liturgii sprawowany był przez papieża w kościele św. Jana Jerozolimskiego i obejmował odczytanie opisu Męki Pańskiej wg św. Jana, modlitwę powszechną i procesję z relikwiami krzyża.
Drugi typ liturgii był sprawowany w licznych kościołach lokalnych. Obejmował lekturę Pisma Świętego adorację krzyża i komunię św., konsekrowaną wcześniej. Ten typ liturgii upowszechnił się w średniowieczu w całej Europie. W późniejszych wiekach upowszechniło się przenoszenie Najświętszego Sakramentu do grobu pańskiego.
W XIX w. na terenach dawnej Rzeczypospolitej groby pańskie w kościołach zaczęły nabierać także patriotycznego wymiaru. W Wielki Piątek na świecie odbywa doroczna zbiórka ofiar na Boży Grób w Jerozolimie.
W Wielki Piątek rozpoczyna się także nowenna do miłosierdzia Bożego, którą przekazała św. s. Faustyna Kowalska.
Wielkopiątkowej liturgii w archikatedrze warszawskiej o godz. 17.00 będzie przewodniczył i wygłosi homilię biskup pomocniczy Michał Janocha.
W diecezji warszawsko-praskiej bp Romuald Kamiński liturgii Męki Pańskiej będzie przewodniczył o godz. 18.00 w konkatedrze Matki Bożej Zwycięskiej na stołecznym Kamionku. Bp Jacek Grzybowski o godz. 19.00 będzie przewodniczył tej liturgii w kaplicy Matki Bożej Różańcowej Sióstr Dominikanek Misjonarek w Zielonce pod Warszawą.