Podczas odbywających się 1 września uroczystości z okazji 78. rocznicy wybuchu II wojny światowej na Westerplatte Apel Pamięci miał być pierwotnie odczytany przez harcmistrza Artura Lemańskiego - tak zapowiedział w swoim przemówieniu prezydent Gdańska Paweł Adamowicz. Tekst przeczytał jednak żołnierz. Związek Harcerstwa Polskiego uznał tę sytuację za "niecodzienną i niezrozumiałą" i zapowiedział, że zwróci się do prezydenta o pomoc w wyjaśnieniu sprawy.
W niedzielę w programie Radia Zet i Polsat News rzecznik prezydenta Krzysztof Łapiński poinformował, że podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Wojciech Kolarski w imieniu prezydenta zwrócił się do MON z pismem z prośbą o wyjaśnienie sytuacji, która zaistniała na Westerplatte. Łapiński powiedział, że ta sytuacja prawdopodobnie będzie też jednym z tematów spotkania prezydenta z harcerzami, które jest planowane w najbliższych tygodniach. - Mam wrażenie, że powinniśmy na spokojnie do tego podchodzić, bo wiemy że ta sprawa jest w tej chwili upolityczniania. Widać, że pan prezydent Gdańska bardzo mocno tę sprawę podbija medialnie - powiedział.
Zwrócił uwagę, że zgodnie z przepisami regulującymi kwestię asysty wojskowej, apel poległych powinien być odczytywany przez żołnierza. - A z drugiej strony mamy pewną tradycję już od prawie dwóch dekad, gdzie na Westerplatte czytał to harcerz - zaznaczył.
- Szkoda, że w tak ważną rocznicę, w tak ważnym wydarzeniu, takie rzeczy miały miejsce. Teraz przyjdzie czas na spokojne wyjaśnienie, może ochłodzenie emocji, żeby za rok do takich sytuacji nie dochodziło - powiedział Łapiński.
W piątek rzeczniczka MON ppłk Anna Pęzioł-Wójtowicz oświadczyła, że uroczystości na Westerplatte odbywały się zgodnie z Ceremoniałem Wojskowym, a Żandarmeria Wojskowa działała zgodnie z prawem i nie utrudniała przebywającym osobom udziału w ceremonii. W Dzienniku Urzędowym MON 3 października 2014 r. opublikowano podpisaną przez ówczesnego szefa resortu obrony Tomasza Siemoniaka decyzję dotyczącą wprowadzenia "Ceremoniału Wojskowego Sił Zbrojnych RP". Zgodnie z tym ceremoniałem - stanowiącym załącznik do decyzji ministra - "apel przeprowadza się w miejscach związanych z dziejami narodu polskiego, na cmentarzach wojennych, przy pomnikach i tablicach pamiątkowych upamiętniających poległych żołnierzy polskich oraz chwałę oręża polskiego".
"Tekst apelu odczytuje się powoli i wyraźnie" - zaznaczono. W przypisie do tego zdania sprecyzowano, że "jeżeli w uroczystości bierze udział wojskowa asysta honorowa, tekst apelu powinien być odczytywany przez oficera z jednostki wojskowej wystawiającej asystę". "Podczas uroczystości organizowanych przez komendantów szkół podoficerskich tekst apelu może być odczytany przez podoficera" - dodano.
"Próba uwikłania harcerzy jest przykra"
Wiceszef MON Michał Dworczyk również odniósł się do sprawy podczas rozmowy w Polskim Radiu 24. Ocenił, że cała uroczystość przebiegała zgodnie z Ceremoniałem Wojskowym podpisanym - jak zaznaczył - przez b. szefa resortu obrony Tomasza Siemoniaka. - Tam znajdujemy jeden z ustępów, który wyraźnie mówi, że jeżeli w uroczystości bierze udział wojskowa asysta honorowa, tekst apelu powinien być odczytywany przez oficera z jednostki wojskowej, wystawiającej asystę podczas uroczystości organizowanych przez komendantów szkół podoficerskich (...). Jest to stały element ceremoniału wojskowego - wskazał wiceszef MON.
Dodał, że Wojsko Polskie na każdej uroczystości przestrzega tego Ceremoniału. - Tak samo wydarzyło się na Westerplatte. Nie było żadnych przesłanek, żeby tu wprowadzać jakieś odstępstwa - powiedział Dworczyk. Według niego "do incydentu" próbował doprowadzić sam prezydent Gdańska. Wiceminister dodał, że "dla niego szczególnie przykra jest próba uwikłania harcerzy w swoją wojnę polityczną", którą - jak dodał - Adamowicz prowadzi z obecną większością parlamentarną i rządem. - Ta sprawa ma charakter głównie medialny, a nie rzeczywistego problemu tak jak chcieliby go tworzyć niektórzy politycy opozycji, czy niektórzy nieprzychylni obecnemu rządowi dziennikarze - stwierdził.