Płatne parkingi naruszają Konstytucję? Interwencja RPO

Główne zarzuty dot. strefy płatnego parkowania

Jak podkreśla zastępca RPO, Stanisław Trociuk, wady obecnego systemu dotyczą zarówno stref płatnego parkowania, jak i śródmiejskich stref płatnego parkowania. Najczęściej zgłaszane problemy to:

• Wysokość i nieproporcjonalność opłat dodatkowych: Rzecznik wskazuje, że kwoty opłat dodatkowych za pojedyncze naruszenie często znacznie przekraczają możliwości finansowe osób o niskich dochodach, w tym emerytów i studentów.
• Brak bieżącego powiadamiania o opłatach: Jest to poważna kwestia, która uniemożliwia obywatelom skuteczne korzystanie z procedur odwoławczych. Stanisław Trociuk argumentuje, że: Takie działania naruszają art. 2 Konstytucji RP, który stanowi o demokratycznym państwie prawnym, a więc państwie zapewniającym pewność prawna i zaufanie obywateli do władz publicznych. Opóźnione - 3 - powiadomienia uniemożliwiają skuteczne skorzystanie z procedur odwoławczych, co dodatkowo podważa zasadę dobrej administracji”.
• Wykluczenie cyfrowe: Osoby starsze często mają trudności z korzystaniem z aplikacji mobilnych i innych technologii służących do opłacania parkowania, co prowadzi do niezawinionych naruszeń.
• Nieproporcjonalne żądania danych osobowych: We wnioskach o umorzenie opłat dodatkowych urzędy często żądają przedstawienia wyciągów bankowych za okres 12 miesięcy, co zdaniem RPO budzi wątpliwości w kontekście zasady minimalizacji danych.
• Odpowiedzialność obiektywna: Rzecznik zauważa, że obecny system nakładania kar za parkowanie opiera się wyłącznie na odpowiedzialności obiektywnej. W kontekście kar za parkowanie obecny system opiera się wyłącznie na odpowiedzialności obiektywnej: kara jest nakładana automatycznie za brak opłaty, bez możliwości analizy przyczyn naruszenia czy sytuacji sprawcy – dodaje rzecznik.

Proponowane zmiany w prawie

W odpowiedzi na te problemy, Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawił szereg konkretnych propozycji zmian w ustawie o drogach publicznych:

• Zmiana art. 13f ust. 1: Ustalenie maksymalnej wysokości opłaty dodatkowej proporcjonalnej do opłaty za parkowanie oraz uwzględniającej sytuację materialną osoby zobowiązanej.
• Wprowadzenie mechanizmu różnicowania opłat: Stworzenie ulg dla grup znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej (emeryci, studenci, osoby z niepełnosprawnościami), na wzór ulg w innych należnościach publicznoprawnych.
• Obowiązek niezwłocznego powiadamiania: Dodanie do art. 13f ustawy o drogach publicznych przepisu nakładającego obowiązek natychmiastowego powiadamiania właściciela pojazdu o nałożeniu opłaty dodatkowej.
• Ogólnokrajowy system sprawdzania statusu opłat: Wprowadzenie przejrzystego systemu umożliwiającego bieżące weryfikowanie statusu opłat dodatkowych.
• Możliwość odwołania od opłaty: Dodanie do ustawy o drogach publicznych przepisu umożliwiającego wniesienie odwołania w terminie 14 dni od powiadomienia, z uwzględnieniem okoliczności łagodzących.
• Uproszczona procedura administracyjna: Stworzenie uproszczonej procedury do rozpatrywania odwołań.
• Ograniczenie żądań danych osobowych: Zminimalizowanie zakresu danych wymaganych w postępowaniach o umorzenie opłat.
• Zapewnienie dostępności dla wykluczonych cyfrowo: Wdrożenie rozwiązań uwzględniających potrzeby osób, które nie korzystają z nowoczesnych technologii.
• Możliwość rozłożenia opłaty na raty: Wprowadzenie ustawowej możliwości rozłożenia opłaty dodatkowej na raty.